گفت‌وگو همشهری با میثم مظفر،
توزیع عادلانه خدمات در تهران1401
بعد از آنکه «سند سیاست‌های حاکم بر تدوین برنامه و بودجه سال1401» در صحن شورای شهر تهران به تصویب رسید، شهرداری تهران ملزم شد تا لایحه بودجه سال آینده پایتخت را مطابق با این سند و براساس قانون، حداکثر تا پایان دی‌ماه امسال تنظیم، بررسی و تصویب کرده و به پارلمان شهری ارائه کند. اینطور که از کلیات ماجرا مشخص است، مدیریت شهری برای آنکه توزیع خدمات در تهران به‌صورت عادلانه ارائه شود، سعی دارد تا در تدوین بودجه1401، توجه ویژه‌ای به مناطق کم‌برخوردار داشته باشد؛ مناطقی که در جنوب تهران واقع شده‌اند و از نظر سرانه‌های گوناگونی مثل گردشگری، تفریحی، ورزشی، درمانی، آموزشی، فضای سبز و... تفاوت اساسی نسبت به مناطق شمالی شهر دارند.
به گزارش معاونت ارتباطات و امور بین الملل شورای اسلامی شهر تهران به نقل از همشهری بعد از آنکه «سند سیاست‌های حاکم بر تدوین برنامه و بودجه سال1401» در صحن شورای شهر تهران به تصویب رسید، شهرداری تهران ملزم شد تا لایحه بودجه سال آینده پایتخت را مطابق با این سند و براساس قانون، حداکثر تا پایان دی‌ماه امسال تنظیم، بررسی و تصویب کرده و به پارلمان شهری ارائه کند. اینطور که از کلیات ماجرا مشخص است، مدیریت شهری برای آنکه توزیع خدمات در تهران به‌صورت عادلانه ارائه شود، سعی دارد تا در تدوین بودجه1401، توجه ویژه‌ای به مناطق کم‌برخوردار داشته باشد؛ مناطقی که در جنوب تهران واقع شده‌اند و از نظر سرانه‌های گوناگونی مثل گردشگری، تفریحی، ورزشی، درمانی، آموزشی، فضای سبز و... تفاوت اساسی نسبت به مناطق شمالی شهر دارند. همین مسئله بهانه‌ای شد تا با میثم مظفر درباره جزئیات بودجه سال آینده تهران به گفت‌وگو بنشینیم. او که نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران است و پیش از حضور در شورا سابقه فعالیت طولانی‌مدت در شهرداری را دارد، می‌گوید شورای جدید تحقق بودجه‌ریزی مشارکتی و دخیل کردن مستقیم مردم محلات در نظام تصمیم‌گیری اداره شهر را دنبال می‌کند. گفت‌وگوی همشهری با میثم مظفر را در ادامه می‌خوانید.
آقای مظفر! پیش‌تر یک فوریت لایحه سند سیاست‌های حاکم بر تدوین برنامه و بودجه سال1401 در کمیسیون‌های نظارتی مطرح شده بود و هفته پیش نیز این لایحه به تصویب رسید. درباره این سند توضیح می‌دهید؟
در شورای شهر تهران سندی را با عنوان سند سیاست‌های حاکم بر تدوین برنامه و بودجه سال1401 شهرداری تهران تهیه کردیم. رویکرد این است که یک منظومه معرفتی و چارچوب نظری در برنامه‌های خود داشته باشیم و برای نخستین‌بار در بند الف سند سیاست‌ها چارچوب نظری و مبانی معرفتی حاکم بر حکمرانی شهری قید شده است. به این معنا که خداوند حکیم، انسان را در این جهان هستی به مثابه خلیفه الهی قرار داد و برگرفته از صفات وجودی خویش، ساختار وجودی انسان را به‌گونه‌ای متعالی خلق کرد تا او بتواند با توسعه ظرفیت‌های وجودی و زمینه‌های فطری خویش، با تنظیم مناسبات خود با انسان‌ها و با طبیعتی که در آن زیست می‌کند، مسیر رشد و تکامل را تا نزدیک‌ترین نقطه تقرب به خالق هستی و کمال مطلق طی کند. در این چارچوب فکری، هدف و غایت مدنظر افزون کردن منفعت و لذت‌جویی نیست، بلکه تحقق رشد انسان‌ها در عرصه فردی و همچنین تکامل و پیشرفت جامعه انسانی موضوعیت پیدا می‌کند. براساس چنین دیدگاهی، شهر به مثابه زیست بومی است که بتواند زمینه‌های رشد و تکامل فردی و همچنین تعالی و پیشرفت جمعی را محقق کند. بدیهی است برای طی چنین مسیری باید شهر هم از حیث کالبد و هم از حیث بستر‌های معنوی و فرهنگی شرایط لازم را مهیا کند.
آیا در این سند قرار است توجه ویژه‌ای به مناطق کم‌برخوردار صورت بگیرد؟
روح حاکم بر سند سیاست حاکم بر تدوین بودجه در 2مفهوم کلی خلاصه شده است: اول، تحقق عدالت که ما به‌صورت ویژه به مناطق کم‌برخوردار در مدیریت شهری توجه کنیم. همچنین به عنوان عدالت، اقشار توانخواه را در نظر بگیریم و مناسب‌سازی معابر را برای اقشاری که توانخواه هستند، انجام دهیم و دوم، بحث حکمرانی که مشارکت دادن مردم در فرایندهای سیاستگذاری، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در اشل شهری، منطقه‌ای و محلی است. ما به‌دنبال طراحی سامانه‌ای به نام سامانه جمع‌سپاری هستیم تا اجازه دهیم شهروندان در محله‌ها، نظام مسائل و چالش‌های اولویت‌دار محله را خودشان به مدیریت شهری برای تنظیم بودجه سال‌های آینده پیشنهاد دهند. با ایجاد سامانه جمع‌سپاری مردم می‌توانند در برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی مشارکت کنند.
کمی بیشتر توضیح می‌دهید که این سامانه چطور کار می‌کند؟
یکی از تکنیک‌های جالب این برنامه تأکید بر ابزارها و روش‌های جدید تغییر رفتار است که سیاستگذاری رفتاری و بازی‌وارسازی به‌عنوان 2تکنیک در این سند قید شده است. سیاستگذاری رفتاری به این معنا که ما برای ایجاد تغییر رفتار شهروندان لزومی ندارد که از قوه قهریه و از برخوردهای انضباطی استفاده کنیم. دنیا با سیاستگذاری رفتاری بیشتر از 10سال است که کارهای شگرفی انجام می‌دهد و در این سیاستگذاری ایجاد تغییر رفتار مبتنی بر ضمیر ناخودآگاه، نیمه‌آگاه و میانبرهای ذهنی مخاطبان انجام می‌گیرد. همچنین بازی‌وارسازی تعریف یک زمین بازی است؛ یعنی سرگرم کردن شهروند در یک زمین رفتاری که ناخودآگاه با مشارکت خودش اتفاق بیفتد که مطلوب سیاستگذار است.
در این سند به راهکار تامین مالی جمعی اشاره شده است. آیا شهروندان در بازی‌وارسازی تنها بهره‌بردار هستند یا اینکه می‌توانند در ایجاد زمین بازی به‌عنوان سرمایه‌گذار وارد عمل شوند؟
وقتی اهالی محله‌ای درخواست احداث ورزشگاهی را دارند، اما شهرداری با کمبود منابع مالی مواجه است، می‌تواند سرمایه‌های خُرد مردم را در آن محله جمع‌آوری کند. به این ترتیب، شهروندانی که سرمایه خود را برای احداث یک ورزشگاه گذاشته‌اند هم شریک و سرمایه‌گذار به‌حساب می‌آیند؛ یعنی هم از فروش بلیت و کارکردهای اقتصادی آن مجموعه فرهنگی و ورزشی سود می‌برند و هم اینکه با خانواده‌هایشان می‌توانند از مجموعه استفاده کنند. بنابراین ابزارها، تکنیک‌ها و روش‌های نوینی در این سند سیاستگذاری پیش‌بینی شده که به‌نظر من، یک سند ارتقایافته‌ای نسبت به دوره‌های گذشته است که با متدولوژی‌های جدید حکمرانی و سیاستگذاری جدید تجهیز شده، در صحن شورا به تصویب رسیده و در روزهای آینده به شهردار محترم تهران ابلاغ می‌شود. براساس این سند شهرداری تهران لایحه برنامه و بودجه سال1401 را تدوین و به شورای شهر تهران ارائه می‌کند.
برخی از اعضای شورای شهر تهران روی صرفه‌جویی بودجه1401 تأکید دارند و در صحن شورا نیز مطرح شده است. آیا با توجه به تورم صرفه‌جویی صورت می‌گیرد؟
یکی از بندهای این سند اشاره به سیاست اقتصاد مقاومتی، صرفه‌جویی، کاهش هزینه‌های اجرایی و کاهش هزینه تمام‌شده پروژه‌های شهری دارد. در بند یکم سرفصل ششم اولویت‌های مرتبط با ارتقای نظام مدیریت سازمان، اقتصاد شهری و هوشمندسازی قید شده است؛ برای همین، صرفه‌جویی در بودجه1401 مدنظر ماست.
آیا امکانش هست رقم کلی بودجه1401 را پیش‌بینی کنید؟
بنده هم‌اکنون نمی‌توانم عدد بگویم، ولی یک توصیه برای شهرداری تهران دارم. ببینید منابع محدود در هر سازمانی، کفاف نیازهای فراگیر و گسترده را به‌خصوص در شهر تهران نمی‌دهد. ما باید شهر را با کمک سرمایه بخش خصوصی توسعه دهیم. اگر خیلی از سرمایه‌گذاران احساس کنند مدیریت شهری برای منافع اقتصادی آنها ارزش قائل است، سرمایه‌گذاری خواهند کرد. ما می‌توانیم منافع عمومی مردم را با منافع اقتصادی بخش خصوصی در یک راستا تعریف کنیم؛ برای مثال، یکی از مشکلاتی که مردم در شهر تهران دارند و از آن رنج می‌برند، کمبود پارکینگ است. شهروندان ما وقتی شب می‌خواهند از محل کار به خانه برگردند، با مشکل بزرگ جای پارک مواجه می‌شوند یا در مقابل مجتمع‌های تجاری و اداری این مشکل وجود دارد.
