شوراها، مدیریت مردم در شهر و روستا

شوراها، مدیریت مردم در شهر و روستا

بی تردید توسعه و پیشرفت هر جامعه در گرو بهره مندی از عقلانیت ، خردورزی و روح همدلی جمعی است. جوامعی که از این مواهب بهره مند نیستند ، بخوبی در مسیر توسعه قرار نگرفته و نمی توانند به شکوفایی دست یابند.

در دین مبین اسلام نیز بر امر تدبر و عقلانیت تاکید بسیاری شده است.. ائمه معصومین و نبی مکرم اسلام هم با اینکه از مقام عصمت و از عقل سلیم بهره مند بودند ، هرگز خود را از مقام مشورت دور ندانسته و به عنوان سرآمد این امر شناخته می شدند. شوراها یکی از مهمترین مواردی است که نمود بارز عقلانیت  ، مشورت و تصمیم و مشارکت گروهی می باشد.

در همین امر در بخش های مختلفی از قرآن مجید نیز بر ضرورت استفاده همگان از امر مشورت تاکید شده است که آیات شریفه 38 از سوره مبارکه شورا و همچنین آیه 159 سوره آل عمران دقیقا به این امر تاکید می ورزد. همچنین در سیره زندگی معصومین نیز احادیث و روایات متعدد به چشم می خورد. روایتی از حضرت رسول اکرم (ص) آمده است که : هیچ مردی با کسی مشورت نمی کند مگر آنکه به سوی رشد هدایت می شود.

همه می دانیم که با امر شورا ، زندگی در جریان صحیح و تعالی خود پیش می رود. شورا و مشورتی که در آن مصلحت و اندیشه در کنار هم قرار می گیرند وبا اتّکا به قرآن ، عمل صحیح شکل می گیرد. با یک واکاوی می توان دریافت که کارهای شورایی به لحاظ ساختاری و شیوه ی عمل از چهارچوب و اسلوب بهتری برخوردار است.

از سویی دیگر و در امور کلان اجتماعی،  شوراها ، نماد تحقق مردم سالاری دینی، مشارکت اجتماعی و جامعه مدنی محسوب می شوند..

تشکیل شوراهای اسلامی در ابعاد و مختصات مختلف در کشور ما نیز یکی از مصادیق مردم سالاری دینی و حضور اجتماعی مردم است. شورای روستا ، شهر، شهرستان، استان و در سطح کلان شورای عالی استان ها در سطوح مختلف و به صورت غیر مستقیم ، در امور شهری و کشوری وارد عرصه تصمیم سازی و تصمیم گیری می شوند.

در دیدار مقام معظم رهبری با  اعضای شورای شهر تهران ایشان شوراها را از مظاهر مشارکت مردمی و برای تسهیل امور مردم دانستند. شوراها طبق قانون اساسی مدیریت شهر و روستا را بر عهده دارند و نمادی دیگر از اداره‌ی کشور به دست مردم را در برابر چشم همگان می‌گذارند.انجام امور مردم به دست خود مردم.

توفیق شوراها در دستیابی به این هدف، سرمایه‌ی ارزشمند «اعتماد عمومی» را افزایش می ‌بخشد و زمینه‌ساز حضور پرنشاط مردم در همه‌ی عرصه‌های پیشرفت و توسعه‌ی کشور می‌شود.

مقام معظم رهبری شوراها و به خصوص شورای شهر تهران را از مصادیق مهم و الگویی برای تمام شوراهای کشور می دانند. "شورای شهر تهران بر روی شوراهای اسلامی شهرها در سرتاسر کشور تأثیر گذاشته؛ این چیز مهمی است؛ این اثر مهمی است. به شما نگاه کردند؛ از شما فرا گرفتند و تأثیر کار و حرف و نیات شما را انسان در شوراهای دیگر مشاهده می‌کند. اینها اهمیت کار شورای شهر تهران را نشان می‌دهد."

شهر تهران با وجود حجم عظیمی از فعالیت ، ارتباطات و پیچیدگی ها خود نمونه ای کوچک از کشورمان است. مسکن، راهسازی، محیط زیست، حتی مسائل سیاسی، اجتماعی و مسائل فراوانی که مبتلابه ماست در کشور؛ همه‌ی اینها در تهران به شکل واضح و برجسته‌یی دیده می‌شود و وجود دارد. بنابراین، اداره‌ی شهر تهران را مطلقاً نباید دست کم گرفت و به نظر من خدمتی که شماها دارید در شورای شهر تهران می‌کنید، خدمت برجسته‌یی است؛ خدمت مهمی است، این خدمت را مغتنم بشمارید.

فرمان تاریخی حضرت امام خمینی (ره)در سال 58(19 اردیبهشت) که منجر به تشکیل شورا ها شد ، یک نمونه مترقی از توسعه زیر ساخت های کشور در امر اداره آن توسط مردم است. قوانین مربوط به شورا در سال 1361 توسط مجلس شورای اسلامی طرح و در سال 1375 با تغییر و تحولات متعدد درآن به تصویب رسید و تا به امروز در معرض اصلاحات مختلفی قرار گرفته است.آینده نگری حضرت امام در خصوص شورا یک مساله مهمی بود که منجر به شکل گیری نهادهای مختلف شورایی و مشارکت مردم در مدیریت کشور و آبادانی گردید. جالب آن است که صدور فرمان امام(ره) در آغازین روزهای انقلاب اسلامی و قبل از تدوین قانون اساسی بوده است.

موضوع مشارکت مردم و سپردن سرنوشت مردم به خود آنها پس از انقلاب اسلامی مورد تاکید و توجه مسوولان نظام جمهوری اسلامی قرار گرفت. با توجه به اینکه شوراها مصداق بارز تمرکززدایی و توزیع قدرت تصمیم گیری برای برنامه ریزی و پیشبرد روند توسعه شهری و روستایی در مناطق مختلف کشور هستند، شوراهای اسلامی شهر و روستا در سراسر کشور تاسیس گردید.

شوراها پل ارتباطی بین مردم و دولت هستند، نهادهای مدیریتی منسجمی که وظیفه دارند ساختار مدیریتی کشور را به سمت مردم سالارانه شدن سوق دهند. مشارکت مردم را در اداره امور و تصمیم گیری درباره مسائل مختلف مرتبط با محل زندگی خود آسان کنند. و در نهایت عاملی برای ارتقای سطح زندگی مردم  باشند.

شورا ها می توانند نقشی جدی در مسایلی چون کارآفرینی ، توانمند سازی ، اجرای پروژه های عمرانی بومی و اساسی ، ایجاد ارتباط متقابل میان نهادهای کلان و بدنه جامعه و همچنین توسعه اعتماد عمومی و افزایش مشارکت داشته باشند.

در تمام دنیا نقش اصلی تصمیمات در حوزه مدیریت شهری و اجرای مسایل پیرامونی زندگی مردم که در سطوح میانی و خرد صورت میگیرد توسط حوزه های مدیریتی کوچک و مردمی انجام می پذیرد که مستقیما توسط مردم انتخاب می شود.

به هر ترتیب نقش شورا در توسعه و تحول شهری و روستایی و همچنین حضور مردم در عرصه عمومی و تصمیم گیری بر هیچ کس پوشیده نیست. شورا ها می توانند مدیریت شهری را سبک تر ، پویا تر و به شیوه ای محلی و منطقه ای در بهترین سطح خدمات رسانی با خود به همراه داشته باشند، علاوه بر آنکه بار عمده ای را از دوش دولت بردارند. بامید توسعه بهتر و بیشتر با همدلی و همزبانی.

 مهدی چمران رییس شورای شهر تهران