به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شورای اسلامی شهر تهران؛ هرساله 26 دی تا 2 بهمن ماه هرسال بعنوان هوای پاک در تقویم رسمی کشور نامگذاری شده است که در همین راستا روز 2 دی ماه که با شعار "هوای پاک، سلامت" مزین شده شورای اسلامی شهر تهران، میزبان کارشناسان و متخصصان این حوزه از مجموعه های وزارت نفت، سازمان ملی استاندارد، انجمن خودروسازان و شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بود که حاضران در این جلسه ضمن طرح چالش ها و اقدامات صورت گرفته در خصوص معضل جدی آلودگی هوای تهران به بحث و تبادل نظر پرداختند.

 

مهدی چمران رییس شورای اسلامی شهر تهران در این نشست در خصوص اقداماتی که در خصوص قانون هوای پاک صورت گرفت، عنوان کرد: وزیر کشور در سال گذشته کار خوبی را انجام دادند و همه دستگاه‌هایی که در قانون هوای پاک موثرند و تکلیف دارند طی دو جلسه دعوت و تکالیف آنها را گوشزد کردند و این امر باید ادامه دار باشد و در آن جلسه سازمان ها و دستگاه‌های مختلف بحث های خوبی انجام دادند و کوتاهی هایی که انجام شده بود یاد آوری شد و این گونه جلسات مفید خواهند بود.

وی افزود: در آن جلسه بنده مطرح کردم چرا گوگرد در تهران زیاد شده است و این گوگرد در چه مناطقی زیاد است؛ آیا اطراف پالایشگاه میزان گوگرد زیاد است یا شمال شهر و یا جاهای دیگر این را باید بررسی کرد تا به یک نتیجه برسیم که مشکل از کجا است .

رییس شورای شهر تهران همچنین متذکر شد: شهرداری در خصوص هوای پاک چند تکلیف بیشتر ندارد و یکی از این تکالیف معاینه فنی است که در تهران سخت گیرانه انجام می‌شود که بعضا این سختگیری ها به نحوی است که برخی خودرو ها برای گرفتن معاینه فنی به خارج از شهر یا اطراف شهر برای دریافت معاینه فنی اقدام می‌کنند و باید در این خصوص تدبیر شود و خودروی که از خارج از تهران یا استان دیگری معاینه فنی می‌گیرد نباید در تهران تردد کند و متأسفانه خیلی از خودروهایی که مسافر جابجا می‌کنند شماره پلاک آنها برای شهرستانها می‌باشد.

چمران با انقاد از کوتاهی های صورت گرفته از سوی مجلس شورای اسلامی در راستای تقنین قوانین خاطر نشان کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که وجود دارد این است که خودروهای صفری که از کارخانه خارج می‌شود به خودی خود دارای اشکالات فنی هستند آنوقت قانون مصوب کردند که تا پنج سال نیاز به معاینه فنی ندارند که این خود مشکل ساز است از این رو همه اینها باید در دولت و مجلس تدبیر شود.

وی یادآور شد: شهرداری تهران مسؤلیت خود در قبال این مقوله مهم را به انجام رسانده است و فراتر از وظایف خود هم عملیاتی کرده و در همین راستا اقدام به خرید دوهزار اتوبوس برقی کرده اما برخی دستگاه متولی زمانی که دیدند اقبال مردم به سمت خودروهای برقی بالاست اقدام به ملغی کردن سود بازرگانی و اخذ مالیات از آن شدند.

رییس شورای شهر تهران در انتقاد به این اقدام گفت: این کار درستی نیست؛ بطور معمول این نوع خودروها قیمتی به مراتب بالاتر از اتومبیل های سوخت بنزینی دارند.

وی با ذکر خاطره ای از یکی از اعضای ادوار شورای شهر تهران تصریح کرد: زمانی مرحوم دکتر شیبانی که عضو شورا بود بارها و بارها بر این امر تاکید می‌کرد که هر خودروی که تولید می‌شود یک خودروی فرسوده از رده خارج شود و هنوز این مورد نه پیگیری‌ شده و نه به انجام رسیده است.

چمران با تاکید بر اینکه متاسفانه هنوز در سطح شهر تهران موتور سیکلت های وجود دارد که با بنزین و روغن کار می‌کنند که بسیار دودزا هستند، افزود: وزارت نیرو برای ایجاد ایستگاه های شارژ برق مشکل دارد و این موارد باید در دولت به جد پیگیری شود و خوشبختانه با توجه به حضورشهردار تهران در هیات دولت‌ جلسات خوبی در خصوص مسائل مرتبط با این مسئله انجام شده که امیدواریم به نتیجه های قابل قبولی منتهی شود.

وی در ادامه در خصوص مازوت سوزی برخی نیروگاه های حاشیه استان تهران اظهار کرد: طی تماسی که با مسؤل نیروگاه منتظر القائم داشتم که آیا از مازوت در نیروگاه استفاده می‌شود یا نه ؟ ایشان به جد گفتند که به هیچ عنوان استفاد نمی‌شود و از اسفند سال گذشته به هیچ عنوان در این نیروگاه مصرف مازوت نداریم و این خود خبر خوبی است؛ ولی متأسفانه با وجود اینکه این نیروگاه و نیروگاه‌های دیگر استفاده نکرده‌اند هوا ناپاک است و حدس ما این است آلودگی هوا از خودروهای موجود است.

رییس شورای اسلامی شهر تهران در پایان گفت: امیدواریم همه پالایشگاه ها با استانداردهای یورو 5 اقدام به تولید بنزین کنند مضافاً بر اینکه دولت در خرید موتور سیکلت های برقی اقدام خوبی انجام داده و شرکت‌ های داخلی هم آمادگی خود را اعلام کرده‌اند اما باید این موضوع را هم مد نظر قرار دادکه مردم قدرت خرید ندارند و دولت در این زمینه باید کمک کند تا بتوانیم در برقی کردن وسایط نقلیه عملکرد خوبی داشته باشیم.

 

پیش از سخنان رییس شورا، جلیل سالاری، معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، ضمن تقدیر از برگزاری این نشست عنوان کرد: با توجه به گزارش های جامعی که در خصوص علل آلودگی هوا بیان شده متاسفانه شاهد این هستیم که آمار خودروهای فرسوده در کشور بسیار بالاست چرا که ما هیچ اقدامی در خصوص خارج کردن این نوع خودرو ها از شبکه حمل و نقلی ندیدیم و علاوه بر آن سالانه حدود 2میلیون نیز به خودروهای فعال در شهرها افزوده می شود، مضافاً بر اینکه طبق گزارش پلیس بیش از9 میلیون موتورسیکلت ها فاقد معاینه فنی هستند و این موجب شده سرانه معاینه فنی بخش خودرویی و موتورسیکلت ها کم باشد.

وی ادامه داد: به لحاظ میزان مصرف حامل های انرژی در کشور و با توجه به تعداد صدور کارت های سوخت متوجه شدیم که میزان مصرف به ازای هر خودرو از 2.3 دهم لیتر به 4.2 دهم افزایش پیدا کرده که تقریبا 16 درصد به سرانه مصرفی حامل های انرژی افزوده شده است.

این مقام مسئول با تاکید بر اینکه طبق استانداردهای دنیا این مقدار مصرف کاملاً رقم بالایی است و باید ما به سمت و سوی مدیریت مصرف انرژی حرکت کنیم، گفت: قبلا در تهران سرانه مصرف حدود 12 لیتر ثبت شده بود اما در حال حاضر این رقم به 20 لیتر ارتقاء یافته است؛ حتی در حوزه گاز مصرف این محصول در تهران به 105 میلیون متر مکعب رسیده و این به معنی است که تنها شهر تهران معادل مصرف 50 پالایشگاه مصرف گاز دارد وهمه این ها قطعاً در حوزه افزایش آلودگی های شهر اثرگذار است.

وی یادآور شد: ما در حوزه تولید سوخت اقدامات خوبی را ترتیب داده ایم، به نحوی که در سال گذشته توانستیم در پالایشگاه اصفهان گازوئیل هایی که دارای (ppm6500 ) هستند را به (ppm 10) تقلیل دهیم؛ دو واحد گوگرد زدایی را برای این موضوع فعال کردیم، در واحد های پالایشگاهی تبریز و شازند حامل های انرژی با استانداردهای یورو در فرآیند تولید قرار دارند، تولید گازوئیل پالایشگاه تهران مطابق با استانداردهای یورو و بنزین تولیدی در حد یورو است که با راه اندازی CCR جدید این موضوع نیز عملیاتی خواهد شد.

سالاری با بیان اینکه چند وقتی است ما با اجرایی کردن طرح جامع در بخش پالایشگاه ها و حوزه های بالادستی و در امر کیفی سازی به مرحله دانش بومی سازی رسیدیم، افزود: هنوز در خصوص نفت کوره به دلیل پیچیدگی ها همچنان با وابستگی هایی مواجه هستیم که با فعال کردن دو شرکت دانش بنیان امیدواریم بزودی در این بخش نیز به توفیقاتی دست پیدا کنیم.

 

احمد نعمت بخش، رئیس انجمن خودروسازان ایران، نیز با حضور در این نشست، ضمن انتقاد از عدم خروج خودروهای فرسوده از چرخه فعالیت و تاکید بر استفاده از خودروهای کیفیت بالاتر عنوان کرد: متاسفانه در جریان خروج خودروهای فرسوده و اسقاط آن، فردی با طرح شکایت به دیوان رای به منسوخ کردن این مصوبه دولت گرفت و عملاً اسقاط خودروهای پر مصرف و فرسوده منسوخ شد و همین امر موجب شد تا خوردوهای از رده خارج شده اقدام به اخذ معاینه فنی شوند و عملا فرآیند آلودگی این خودروها، به دو برابر خودروهای استاندارد افزایش یافت.

وی از رییس شورای اسلامی شهر تهران درخواست کرد تا مراتب گفتگو با مجموعه دیوان عدالت صورت گیرد تا مصوبه قبلی دولت همچون سنوات قبل عملیاتی شود.

نعمت بخش با اعلام اینکه حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری به اندازه نیازکافی نیست، گفت: این امر موجب شده که شهروندان به سمت استفاده بلامنازع از خودروهای شخصی کنند که همین موضوع موجب ایجاد چالش های ترافیکی، پارکینگی و... شده است؛ مضافاً بر اینکه برخی ها مدعی واردات خودرو دست دوم بودند پاسخ دادیم که اصلا شهر تهران دیگر جایی برای ورود خودروهای جدید ندارد.نعمت بخش تصریح کرد: سهم شهر تهران در فعال بودن حوزه حمل و نقل عمومی در دهه 80 سهم 25 درصدی داشته که مقرر بود تا سال 90 این سهم به 50 درصد برسد اما متاسفانه در سال 1402 این سهم به 13 درصد رسیده و این یک فاجعه برای شهر و حمل و نقل شهری است.

وی در خصوص اتوبوس های برون شهری نیز اظهار کرد که در سال 86 سهم فعالیت این اتوبوس ها 57 درصد بود که تا سال 90 این رقم باید به مرز 90 درصد برسد اما این موضوع به 7 درصد رسیده و ما در این مقوله هم متاسفانه رکودی کم سابقه را شاهد بودیم.رئیس انجمن خودروسازان ایران با ابراز تاسف از جولان خودروهای سنگین داخل شهر تهران که دارای آلایندگی بالا هستند و تنها برای تردد برون شهری استفاده می شوند، افزود: در این خصوص باید تصمیمات جدی اخذ شود، اگر این خوردو ها مجوز تردد برون شهری دارند، نباید به مدت طولانی وارد محدوده شهری شده و تردد بیش از حد مجاز کنند و وزارت کشور باید مسئولیت کنترل آنها را بر عهده گیرد.

 

محمدرضا درگاهی، معاون نظارت بر اجرای سازمان ملی استاندارد نیز با حضور در این هم اندیشی با بیان اینکه بیش از 19 دستگاه متولی قانون هوای پاک هستند، اظهار کرد: بخشی از این دستگاه ها مسئولیت اجرای این قانون را بر عهده دارند و سازمان هایی مانند استاندارد و محیط زیست در بخش نرم افزاری فعال هستند مضافاً بر اینکه ما در سازمان ملی استاندارد تنها بر مدار استاندارد سازی و تهیه مولفه های استاندارد 15 تکلیف در این خصوص داریم که صدرصد به آن عمل کرده ایم.

وی افزود: بطور مثال ما وظیفه داشتیم در حوزه سوخت مولفه ها استاندارد سازی را بنویسیم و این مولفه ها را به شورای عالی استاندارد برای تصویب ارسال کنیم اما نکته ای که وجود دارد با توجه به جلسات بسیار متعددی را که در این خصوص حاضر شدیم می توان اذعان کرد که سازمانی همچون محیط زیست نمی تواند به عنوان متولی نظارت و پاسخگو کردن دستگاه ها در این امر وارد میدان شود چرا که برخی از این دستگاه ها به لحاظ جایگاهی قائل به انجام تکالیف و پاسخگویی خود نیستند.

این مقام مسئول اظهار کرد: سازمان محیط زیست بنا به ماموریت هایی که دارد بخودی خود دارای تکالیف متعددی همچون تولید سوخت داخلی است و در مقام نظارتی باید یک سطح بالاترهمچون معاون اول رییس جمهوری و یا شخص رییس جمهوری عهده دار مقوله نظارت باشند و با تشکیل یک ستاد بتواند دستگاه های دارای تکلیف را در مقام پاسخگویی قرار دهد.

درگاهی با تاکید بر اینکه برخی سازمانها نمی توانند بعنوان متولی چنین موضوعاتی را پیگیری کنند، ادامه داد: بنابر این اگر واقعاً آلودگی هوا بعنوان یک موضوع مهم جاری در کشور مطرح است باید یک متولی در مقام بالاتر قرار گیرد.

 

محمدمهدی میرزایی قمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز با حضور در این هم اندیشی، ضمن ارائه گزارشی از وضعیت فعلی هوای تهران، شرایط ناپایدار سلامت هوا و مولفه های افزایش آلودگی هوای پایتخت گفت: ما وضعیت تحلیلی در خصوص آلودگی هوا و مدل سازی‌هایی که انجام می‌دهیم را از طریق ایستگاه های سنجش هوای موجود در سطح شهر تهران مورد ارزیابی قرار می دهیم از این رو در بحث مطالعه می‌توانیم این سنجش ها را بعنوان یک تحلیل متناسب به واقعیت مورد استناد قرار دهیم.

وی با ابراز تاسف از اینکه ما هیچگونه آمار و اطلاعات دقیقی در خصوص کیفیت سوخت وسائط نقلیه به جهت انتشار آلایندگی نداریم گفت: بر اساس قانون هوای پاک، این تکلیف بر عهده سازمان محیط زیست است و سازمان محیط زیست به عنوان ناظر هوای پاک وظایف مختلفی دارد مضافاً بر اینکه ارزیابی و پايش کیفیت سوخت نیز جزو مسئولیت های محوله به سازمان استاندارد است بنابر این خلاء وجود آمارهای دقیق به اقتضای اطلاعاتی است که از دستگاه های مختلف در اختیار شرکت کنترل کیفیت هوا قرار گرفته و در نهایت تحلیل های در این خصوص انجام می‌پذیرد.

این مقام مسئول یکی از مبناهای تحلیلی هوای تهران را مطالعه سیاهه انتشار برشمرد و با ذکر این نکته که طبق آخرین آماری که سیاهه انتشار در شهر تهران انجام پذیرفت به سال ۱۳۹۶ برمی گردد که این اطلاعات دوسال یعنی در سال ۱۳۹۸ منتشر شد، افزود: در این سیاهه آمده بود که ۶۰ درصد انشار ذرات معلق و۸۰ درصد آلاینده‌های گازی مربوط به وسایط نقلیه است و مابقی آن نیز به منابع ثابت و یکسری تحلیل هایی دلالت دارد.

میرزایی قمی با اعلام برخی آمارها از اطلاعات استخراج شده از ایستگاه های سنجش هوای تهران عنوان کرد: ما در سال ۱۴۰۱ و آذر ماه امسال شاهد این بودیم که در برخی از مناطق شهر تهران، آلودگی گوگرد دی‌اکسید (SO2) به نقطه پیک رسیده است و این اتفاق در هفت سال گذشته بی سابقه بوده و این افزایش آلودگی در حالی بود که وسایط نقلیه در سطح شهر تهران تردد زیادی نداشته اند و در روز تعطیل رسمی بوده است.

وی با اشاره به اینکه اگر میزان آلایندگی وسایط نقلیه را بعنوان سهم اصلی آلودگی هوا محسوب کنیم گفت: سوالی که به ذهن متبادر می شود این است که چرا باید در یک روز تعطیل آلودگی گوگرد دی‌اکسید (SO2) در یک ساعات خاص و در طول روز انتشار پیدا کند و افزایش بی‌سابقه داشته باشد ؟

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در تحلیل این آلایندگی خاطر نشان کرد: این حدس وجود دارد که آلاینده گوگرد دی‌اکسید (SO2) مربوط به غیر از وسائط نقلیه است و بعضی ها استدلال دارند این آلایندگی ها مربوط به خودروهای دیزلی است اما این در حالی است که خودروهای دیزلی تردد شان در روز و در سطح شهر تهران ممنوع است مضافاً بر اینکه این آمار در اواسط روز و حوالی ساعت ۱۲ ظهر به ثبت رسیده است.

وی با بیان اینکه معبرهایی که این آلودگی ثبت شده و نمی توان بطور رسمی از این معبرها نام برد، مکان هایی نبودند که حتی نزدیک به کریدورهای مواصلاتی همچون محور آزادگان باشند، بلکه معبرهایی دور از تردد اصلی وسایط نقلیه سنگین بودند، ادامه داد: این موضوع در حالی از ایستگاه ها سنجش مخابره شد که جزو ایستگاه های ترافیکی نیز نبودند پس انتشار این آلودگی برای ما محلی از ابهام است.

این مقام مسئول اظهار داشت: طبق اطلاعات به ثبت رسیده درسال1396، سیاهه انتشار دیگری وجود دارد و مبین این است که ۹۴ درصد انشار گوگرد دی اکسید مربوط منبع های غیر خودرویی است که ۶۸ درصد آن سهم پالایشگاه ها، ۱۳ درصد نیروگاه‌ها،۱۱ درصد صنايع و۲ درصد هم راه‌آهن است که ۳۰درصد ذرات معلق شهر تهران مربوط به منابع خارج از تهران است و اگر این منبع خارج از تهران را نیروگاه‌ منتظر القائم که در محدوده 15 کیلومتری شهر تهران واقع است اعلام کنیم و به این موضوع برسیم که از سوخت غیر استاندارد استفاده می کند می توان گفت یقیناً می‌تواند در آلودگی هوا تهران تاثیر بسیار عمیقی داشته باشد.

میرزایی قمی افزود: طبق مدل سازی برگرفته از آمار اعلامی از سوی دیوان محاسبات کشور به جهت سنجش تاثیر گذاری آلودگی های خارج از محدوده تهران نسبت به هوای پایتخت در خصوص مصرف سوخت نیروگاه منتظر القائم در سال ۱۴۰۱ به این رسیدیم که سهم آلایندگی این نیروگاه از هوای تهران چیزی حدود ۱۱ درصد اکسیدهای نیتروژن، ۷۹ درصد دی‌ اکسید گوگرد و ۸ درصد ذرات معلق است و این رقم قابل ملاحظه ای است واین مبین این است که ببینیم چه قدر کیفیت سوخت ها در منابع آلاینده‌ ثابت می‌تواند در آلودگی هوا تاثیر گذار باشد.

 وی در ادامه گفت: آماری که وزارت نفت اعلام کرده است در سال ۱۴۰۱ در خصوص سوخت منابع متحرک ۴۱ درصد از سوخت دیزلی استفاده شده است و در صنعت برق این آمار ۴۶ درصد است و در سه ماهه انتهای سال که کمبود منابع گاز وجود داشت سهم صنعت برق به ۴۸ درصد و منابع متحرک به۳۸ درصد کاهش یافته است و این آمارنیز نشان می‌دهد که نیروگاه‌های تولید برق هم در آلایندگی هوا سهم قابل توجهی دارد و باید در این خصوص تدبیر شود.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ضمن تاکید بر اینکه نباید اولویت های ما در این بخش ها فراموش شود با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم مصرف سوخت کشور را مدیریت کنیم باید سبد های مصرف سوختی وسایط نقلیه خود را متنوع کنیم، اظهار داشت: مصرف روزانه سوخت در کشور ترکیه با تهران برابری می کند که چیزی حدود 12 تا 15 میلیون لیتر سوخت است و این موضوع دلالت بر تنوع سبد های سوختی این کشور دارد.

وی اضافه کرد: در کشور ترکیه ۳۸ درصد سوخت خودروها برپایه ال پی جی، ۳۷ درصد سوخت دیزلی، ۲۴ درصد بنزین و نیم در صد هم نا شناخته است و ما اگر بخواهیم همین سبد سوختی را در کشور مورد استفاده قرار دهیم متوسط مصرف روزانه در کشور نهایتا 25 میلیون لیتر خواهد بود.

میرزایی در پایان یادآور شد: در حال حاضر تمامی کشور ها به سمت برقی کردن خودروها می‌روند و شهرداری تهران هم در حال انجام دادن اقدامات خوبی در این مقوله است و حرکت به سمت برقی سازی خودروها در دنیای کنونی از نظر مولفه های مهم زیستی امری ضروری است.