به گزارش معاونت ارتباطات و امور بین الملل شورای اسلامی شهر تهران هفته نامه صدا در گزارشی به اجرای پروژه های تحقیقاتی و مطالعاتی شورای پنجم در جهت تاب آوری شهر تهران در این دوره پرداخته است:

شاید بتوان گفت دوره کلنگ‌زنی پروژه‌های پرزرق و برق شهری با روی کار آمدن شورای پنجم به پایان رسید. در این دوره به جای تمرکز بر اَبَر پروژه‌هایی که رویکردهای سیاسی و انتخاباتی داشتند، عیب‌یابی، تکمیل پروژه‌های نیمه تمام، تجهیز واحدهای خدمات رسانی و مسایلی از این دست در دستور کار قرار گرفت. رویکردی که اگرچه فضایی برای افتتاح و قیچی کردن روبان‌های قرمز را فراهم نمی‌کرد اما با افزایش تاب‌آوری شهر در برابر بلایای طبیعی و غیر طبیعی، جان و امنیت مردم تضمین می‌شد. اقدامات شرکت خاکریز آب برای شناسایی گلوگاه‌های آبگیر، شهر زیرزمینی مهار سیلاب تهران را ایمن کرده است. تجهیز واحدهای آتش‌نشانی به امکانات مورد نیاز، پتانسیل این سازمان را برای مقابله با حریق افزایش داده و رفع عیوب ترددی میدان امام حسین (ع) و تکمیل پروژه‌هایی با 10 درصد پیشرفت فیزیکی، علاوه بر به پایان رساندن کارهای نیمه تمام دوره قبلی، امکان زیست بهتر را برای شهروندان فراهم کرده است.

روزگاری بود که در تهران یکی پس از دیگری با حضور دوربین‌ها، پروژه‌های کلان شهری افتتاح می‌شد. پروژه‌هایی که اگرچه ظاهر پر زرق و برقی داشتند اما کمی پس از افتتاح، نقایصشان بروز می‌کرد. تونل توحیدی که با سر و صدای زیاد افتتاح شده بود، به دلیل مطالعه نادرست و لوله‌گذاری نامناسب با کمی بارش باران، دچار آبگرفتگی می‌شد. میدان امام حسین (ع) که قرار بود به مرکزی برای تجمعات مذهبی تبدیل شود، از آنجا که مطالعات اجتماعی درستی درباره آن انجام نشده بود و پیاده راه خیابان هفدهم شهریور، مسیر تردد جنوب به شمال خودروها را بسته بود، به محل اعتراض کسبه محل تبدیل شده بود. این پروژه، تجمعات اعتراضی مداومی را رقم زده بود. کسبه خیابان هفده شهریور به دلیل توقف تردد خودرو در این خیابان با کمبود مشتری مواجه شده بودند و این طرح شهرداری را مخل کسب و کارشان می‌دانستند.

ایجاد مسیر تردد خودرو در میدان امام حسین (ع)

به گواه مردم یکی از مهمترین اقدامات شورای پنجم، اصلاح مسیر پیاده راه هفدهم شهریور بود. به گفته اهالی خیابان هفده شهریور، با اعتراضات مکرر مردم و پیگیری‌های انجام شده توسط شورای شهر تهران، امکان تردد خودرو از مسیر جنوب به شمال این خیابان شهریور فراهم شده است و وضعیت آن محله کمی نسبت به گذشته بهبود یافته است. برای جنوب به شمال هم یک مسیر دسترسی از خیابان‌ مازندران طراحی شده است تا مشکل تردد مردم رفع شود.

پایان اجرای پروژه‌های بزرگ مقیاس

در حال حاضر مردم حس می‌کنند که شرایط نسبت به گذشته تغییر کرده است. این تغییر، فقط رسیدگی به خواسته‌های مردم و رفع مشکلات پروژه‌های قبلی را شامل نمی‌شود بلکه افشین حبیب زاده نائب رییس کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر تهران از تغییر رویکرد مدیریت شهری در اجرای پروژه‌های عمرانی سخن می‌گوید.

او در این رابطه بیان می‌کند: با بررسی‌هایی که انجام شد، متوجه شدیم که به اندازه کافی پروژه‌های بزرگ مقیاس نظیر احداث بزرگراه و پل‌ها برای شهر تهران در دوره‌های گذشته انجام شده و حتما نباید پروژه‌های بزرگ مقیاس را محدود به بزرگراه و آزادراه کرد. 

حبیب‌زاده اضافه می‌کند: در این دوره در اجرای پروژه‌های عمرانی بحث انسان محور بودن مورد توجه قرار گرفت که در این خصوص پروژه‌های بزرگی نظیر طرح ساخت و بهسازی 500 کیلومترپیاده راه‌ها و مسیر دوچرخه‌ها صورت پذیرفت.

او ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه از زمان مدیریت قبلی شهری حدود 70 پروژه عمرانی با پیشرفت‌های متفاوتی از 20 تا 90 درصد باقی مانده بود، بر همین اساس تمرکز اصلی خویش را بر تکمیل و تسریع عملیات اجرایی پروژه‌های عمرانی باقی مانده از دوره مدیریت قبلی قرار دادیم. به همین دلیل اجرای پروژه‌های انسان محور نظیر پلازاهای شهری و پیاده راه‌‌ها، مقاوم سازی‌سازه‌ها و پل‌های استراتژیک شهر تهران، تجهیز ایستگاه‌های آتش نشانی، مرمت و نگهداری زیر ساخت‌ها و جمع‌آوری آب‌های سطحی در دستور کار قرار گرفت.

تقویت و بهبود عملکرد شهر زیرزمینی

مرمت و نگهداری زیرساخت‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی و زیرزمینی شاید نمود بیرونی نداشته باشد اما زمانی اثر خود را نشان می‌دهد که تهران درگیر باران‌های سیل‌آسا باشد. کافی است مروری به وضعیت شهرهای مختلف در فروردین 98 که بیش از نیمی از ایران درگیر سیلاب بودند، داشته باشیم تا قدر شهر زیرزمینی که تاب‌آوری تهران در مقابل آن سیل بی‌سابقه را بیشتر کرده بود، بدانیم. شبکه‌ای که بر اساس اسناد بالادستی برای سیلاب‌هایی با دوره بازگشت 25 ساله باید تعریف می‌شد اما توسط کارشناسان با دوره بازگشت 50 ساله طراحی و ساخته شد، در فروردین 98 توانست دبی عبوری 300 متر بر ثانیه رودخانه کن را به خوبی مدیریت کند. 

شبکه جمع‌آوری آب در تهران دو قسمت دارد. جوی‌ها و مسیرهای محلات که به شبکه‌های فرعی شهرت دارند، طولشان 10 هزار کیلومتر است. این شبکه در کنار شبکه اصلی که لوله‌ها و کانال‌های سرپوشیده یا روبازی را شامل می‌شود که حتی تا عمق 40 کیلومتری زمین هم ادامه می‌یابند، امنیت تهران را در برابر سیلاب‌ها تامین می‌کنند. این کلانشهر که هفت رود دره شمالی جنوبی با اختلاف ارتفاع یک کیلومتری از بالاترین نقطه آن تا شهر ری دارد، با این شبکه به شهری تبدیل می‌شود که بر خلاف شیراز، سیلاب دو سال قبل برایش حادثه ساز نمی‌شود. البته این شهر زیرزمینی عظیم که حدود 520 کیلومتر طول دارد، طی سال‌هایی که از آن بهره‌برداری شده است، دچار فرسودگی شده و نیاز به مرمت دارد. شورای شهر تصمیم گرفت به جای اقدامات نمایشی، ازشهرداری بخواهد تا با کمک شرکت خاکریز آب این دیواره‌ها را ترمیم کند. ارزش شبکه جمع‌آوری آب تهران حدود 20 هزار میلیارد تومان است بنابراین توجه به حفظ و نگهداری این شبکه، حاکی از نگاه دور اندیشانه شورا به آینده شهر است

شناسایی گلوگاه‌های خطرساز

برای حفظ شبکه جمع‌آوری آب و مقابله با سیلاب شرکت خاکریز آب، اقدام به شناسایی 10 نقطه گلوگاه آبگیر کرد که در مواقع بارش شدید و سیلاب تهران، به دلیل گرفتگی و گذردهی نامطلوب حادثه ایجاد می‌کردند. علت گرفتگی این نقاط، فعالیت سایر شرکت‌های مثل آب و برق و ایجاد تاسیسات در حریم گذرگاه‌های آب شهری بود. با شناسایی گلوگاه‌های سیلابی شهر تهران که می‌توانست در آینده بحران‌ساز باشد، نقایص آن تا حدودی رفع شد و این رفع نقایص تا پایان سال 99 به نقطه انتهایی خواهد رسید.

انجام مطالعه قبل از اجرا

انجام پروژه‌های شهری در دوره شورای پنجم مبنا و منطق مطالعاتی داشت. این‌گونه نبود که با عجله و با اهداف سیاسی و تبلیغاتی کلنگ پروژه‌ای به زمین زده شود و مثل دریاچه شهدای خلیج فارس بخش زیادی از مردم جنوب و غرب تهران را گرفتار کند. در دوره‌های قبل که کلنگ این پروژه به زمین زده شد، بدون توجه به حق‌آبه مردم پایین دست، کف تمام مسیل‌های منتهی به جنوب تهران بتن‌ریزی شد تا آب به زمین نفوذ نکرده و به سمت این پروژه بزرگ هدایت شود. رسانه‌ها نوشتند که این پروژه نه تنها سیستم بازچرخانی آب ندارد و به زودی آب رودخانه‌های جاری را تبدیل به گنداب می‌کند بلکه تغذیه چاه‌های منطقه 22 را هم با مشکل مواجه کرده است. مردم به دادگاه شکایت بردند و حتی حکم کف شکنی مسیل وردآورد را هم از دادگاه دریافت کردند. 

در دوره جدید برای جلوگیری از این مشکلات قبل از انجام هر پروژه‌ای مطالعه در دستور کار قرار می‌گرفت. مثال واضح این ادعا بوستان زندگی در محله هرندی است. این بوستان 24 هکتاری که در یکی از گودهای شوش ساخته شد، محل تردد معتادان و فروش مواد مخدر بود اما همه اینها باعث نشد که بدون توجه به معضلات اجتماعی منطقه‌ای که قرار است تبدیل به محلی برای آرامش مردم شود، کلنگ این پروژه به زمین بخورد. در احداث بوستان زندگی به ساماندهی معتادان و انتقال آنها به گرمخانه هم توجه شد. این بوستان که با اعتباری بالغ بر 240 میلیارد تومان ساخته شده است، در حال حاضر دارای انواع محیط‌های فرهنگی برای تفریح مردم همجوار است. این بوستان هم دریاچه‌ای دارد اما دریاچه آن مجهز به سیستم بازچرخانی آب است که از آن برای سیراب کردن بخشی از درختان استفاده و بقیه فضای سبز این بوستان نیز با سیستم آبیاری تحت فشار، آبیاری می‌شود.

لیلا مرگن- خبرنگار شهری هفته نامه صدا