خدمات اکوسیستمی توچال برای تهران مبتنی بر عدد و رقم نیست/ از داشتن آمار ابتدایی درباره توچال محروم هستیم/ حفاظت مدنی مهمترین گام در جهت صیانت از منابع طبیعی است/ ضرورت ایجاد صندوق‌های حفاظت از محیط زیست
خدمات اکوسیستمی توچال برای تهران مبتنی بر عدد و رقم نیست/ از داشتن آمار ابتدایی درباره توچال محروم هستیم/ حفاظت مدنی مهمترین گام در جهت صیانت از منابع طبیعی است/ ضرورت ایجاد صندوق‌های حفاظت از محیط زیست
به گزارش معاونت ارتباطات و بین الملل شورای اسلامی شهر تهران سید آرش حسینی میلانی در برنامه «شب توچال» که به همت مجله فرهنگی و هنری بخارا برگزار شد، گفت: شدت یافتن مسائل محیط زیستی شهر تهران برای همگان مشخص است. از سوی دیگر، شهروندان دغدغه‌ها و اولویت‌هایی متعددی در حوزه محیط زیست دارند که این دغدغه‌ها و اولویت‌ها موجب شده مسئولان و دست‌اندرکاران با اولویت مسایل محیط زیست درون شهری حرکت کنند.
وی با بیان اینکه اثربخشی این اقدامات در حوزه درون شهر موضوعی قابل بحث است، اظهار داشت: مسائل محیط زیستی شهر تهران، مسائلی نیستند که صرفا به ۲۲ منطقه آن محدود شود زیرا پیوستگی‌هایی که میان اکوسیستم‌های کوهستانی با مناطق دشتی در پایین‌دست وجود دارد، مرز نمی‌شناسند و هجوم تهدیدات جدید محیط زیستی از خارج از محدوده شهر نشان می‌دهد نگاه صرف شهری هیچ کمکی به حفظ محیط زیست تهران نمی‌کند.
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه توچال خدمات محیط زیستی مشخصی برای شهر تهران داشته و دارد، تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که برای تشریح وضعیت توچال برای مسئولان تصمیم‌گیر وجود دارد، این است که خدمات اکوسیستمی توچال برای شهر تهران کمی و مبتنی بر عدد و رقم نیست و همین مسئله موجب فراموشی یا کم‌رنگ دیدن موضوع از سوی تصمیم‌گیران می‌شود.
حسینی میلانی ادامه داد: ما درخصوص توچال از داشتن آمار ابتدایی محروم هستیم و حتی نمی‌دانیم که چه تعداد شهروندان و گردشگران از توچال و دره‌های آن در طول سال استفاده می‌کنند. مسئولان تله‌کابین توچال اعلام کرده‌اند سه میلیون نفر در سال از مسیر کوهپیمایی و ۵۰۰ هزار نفر از تله‌کابین استفاده می‌کنند. قطعا آمار گردشگران در سراسر جبهه توچال بالاتر است. داشتن این آمار و وضعیت دقیق کاربری اراضی، پایه بسیار مهمی برای برنامه‌ریزی‌ها و تصمیمات حفاظتی است.
وی به تغییر کاربری توچال اشاره و خاطرنشان کرد: توچال کنونی کاربری‌های سابق خویش را از دست داده است. از طرفی در دره‌های مختلف توچال، شاهد وجود مناطق روستایی که حافظان آن بوده‌اند، بودیم که دیگر این حافظان در آن مناطق زندگی نمی‌کنند و از سویی، این پهنه ارزشمند مورد آماج سوداگران زمین قرار گرفته است. بنابراین دیگر آن حفاظت سنتی را در توچال مشاهده نمی‌کنیم.
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با بیان اینکه سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی هنگفتی در توچال صورت گرفته و اکنون منافع اقتصادی بسیاری برای گروه‌های ذینفع ایجاد شده است، ابراز داشت: توچال امروز دیگر آن منطقه کوهستانی دورافتاده دیروز نیست. دسترسی‌ها به مناطق و دره‌های مختلف توچال بیش از دیروز است و از طرفی، تقاضای زیادی برای ایجاد دسترسی و راه وجود دارد که در صورت عدم برنامه ریزی و کنترل بسیار مخرب خواهد بود.
حسینی میلانی افزود: دسترسی‌های مخابراتی در این مناطق تکمیل شده است و ما با یک منطقه با زیرساخت‌های مناسب روبه‌رو هستیم.
وی با بیان اینکه در گذشته توچال یک تهدید قابل توجه برای شهر تهران بوده است، عنوان کرد: در دهه‌های پیشین سیلاب‌های این مناطق موجب تخریب برخی از مناطق شهر تهران می‌شده که در واکنش به این مسئله، شهرداری و اداره منابع طبیعی با رویکرد فنی – مهندسی تاسیسات بسیاری را برای کنترل این تهدید در کوهستان ایجاد کردند ولی با توجه به تغییرات اقلیمی، ممکن است وضعیت طبیعی توچال تغییر کند و این مسئله ضروری می‌سازد تا حفاظت از مناطق کوهستانی برای کاهش ضریب ریسک سیلاب را در دستورکار قرار دهیم. این اقدامات باید با رویکرد اکولوژیکی بوده و از مداخله غیرضروری و ناسازگار با طبیعت نیز حتما اجتناب کرد.
سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری با تاکید بر ضرورت حفظ میراث هویتی و فرهنگی توچال یادآور شد: توچال از هویت میراثی غنی برخوردار است اما با تغییرات فرهنگی صورت گرفته شاهد از دست رفتن بخشی از میراث این منطقه هستیم و همین مسئله، حفظ باقیمانده این میراث را ضروری می‌سازد. علاوه بر گردشگری غیرمسئولانه ما شاهد هجوم ساخت‌وسازها در این منطقه بوده‌ایم در جهت کنترل این وضعیت شهرداری تهران سازوکار کنترل حریم شهر تهران را ایجاد کرده است و سازمان آب نیز حریم روددره‌ها را مشخص ساخته و درجهت تخریب ساخت و سازهای غیرقانونی اقدام شده است.
وی با تاکید بر ضرورت حفاظت مدنی از توچال بیان کرد: حفاظت از توچال تنها برعهده شهرداری و دولت نیست. سوالی که مطرح است این است که سازمان‌های مردم‌نهاد با چه گستردگی و به صورت خودجوش در جهت حفاظت از توچال اقدام کرده‌اند. البته ما شاهد اقدامات موردی و غیر پیوسته بوده‌ایم. مثلا با فرارسیدن مناسبات‌هایی، در جهت جمع‌آوری زباله اقداماتی در این مناطق شده است ولی سمن‌ها برای پیش‌گیری از ریختن زباله در دیگر ایام سال تا چه اندازه اقدام کرده یا اقدام به اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی عمیق کرده‌اند.
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه حفاظت مدنی مهمترین گام در جهت صیانت از منابع طبیعی است، گفت: یکی دیگر از نیروهایی که می‌تواند در صیانت از توچال و محیط زیست یاریگری کند، استفاده از توان رسانه‌ها و حفاظت رسانه‌ای است. رسانه‌ها از نیروهای موثر در کشف تخلفات محیط زیستی هستند و خوشبختانه طی سال‌های اخیر شاهد فعال شدن آن در این موضوع هستیم.
حسینی میلانی با بیان اینکه طبیعت قادر به ترمیم خود است، اظهار داشت: نمونه توان ترمیمی طبیعت، گلاب‌دره است. گلاب‌دره به دلیل سختی مسیر چندان مورد استقبال گردشگران قرار نمی‌گیرد. این مسئله در کنار سخت‌گیری‌های سال‌های اخیر در موضوع کنترل دام شاهد ثبیت پوشش گیاهی و جانوری در منطقه گلاب‌دره شده است اما حضور گسترده گردشگران در مناطق و دره‌های دیگر توچال، موجب شده تا طبیعت نتواند در آنها چندان ترمیم شود.
وی یکی از رویکردهای حفاظت را حفاظت جهانی برشمرد و تصریح کرد: نمونه حفاظت جهانی در ایران را در موضوع دماوند شاهد هستیم و بعید است توچال به زودی به درجه حفاظت جهانی برسد.
رئیس کمیته محیط زیست با بیان اینکه شورای شهر درصدد حفاظت از توچال در برنامه سوم توسعه شهری از منظر محیط زیستی است، خاطرنشان کرد: این تلاش فراتر از کنترل ساخت و سازها و عدم گسترش حریم شهر تهران است.
حسینی میلانی ایجاد صندوق‌های حفاظت از محیط زیست را یکی از راهکارهای صیانت از توچال دانست و ابراز داشت: با ایجاد صندوق حفاظت از توچال، شورای شهر و شهرداری و همچنین دیگر ذینفعان قادر به کمک به این صندوق برای صیانت از این منطقه ارزشمند باشند.
