حمل و نقل عمومی کلید چالش شهر های بزرگ

حمل و نقل عمومی کلید چالش شهر های بزرگ

حمل و نقل یکی از مهم ترین زیر ساخت های جوامع امروزی به شمار می آید که به منظور رفع نیازهای اجتماعی و اقتصادی ایجاد شده است. الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی یکی از الگوهای توسعه شهری است که بر محوریت حمل و نقل عمومی استوار است.

مطالعات حمل ونقل شهری درطول 50 سال گذشته تغییرات بسیاری داشته است. دردهه های اولیه تاکید اصلی مطالعات امور حمل ونقل، بر افزایش ظرفیت برای پاسخگویی به روند رو به رشد تقاضای سفر با وسایل نقلیه موتوری استوار بوده است. مطالعات پس از آن، در پی نگرانی‌ها از تاکید بر توسعه ظرفیت معابر، نشان داد تعریض خیابان‌های شهری بر خلاف تصور عموم به کاهش حجم و شدت ترافیک نمی‌انجامد. مطالعات انجام شده در شهرهای مختلف دنیا نشان می‌دهد که هر چه میزان زیر ساخت‌های جاده‌ای و مقدار فضای تخصیص یافته به حمل و نقل درون شهری بیشتر باشد به همان اندازه میزان استفاده از اتومبیل-مصرف بنزین و آلودگی بیشتر خواهد شد. ازاین رو روند پیشرفت‌ سیستم‌های حمل ونقل شهری در دنیا نشان می‌دهد که رویکرد صنعتی اتومبیل محور طی دهه‌های اخیر به سمت پیاده محوری و استفاده از حمل ونقل عمومی تغییر یافته است.

امروزه آنچه که متخصصين حمل و نقل جهان بر آن اتفاق نظر دارند، دستيابي به الگوي حمل و نقل پايدار در شهرهاست تا بتواند ضمن تامین حمل و نقل سریع، ایمن و کارآمد برای عموم شهروندان چشم انداز شهر سالم و آرام را فراهم کند. استراتژی‌های نوین حمل و نقل شهرها مبتنی بر سياست حمل و نقل پايدار، بر توسعه كيفي و كمي حمل و نقل عمومي، افزايش قابليت پياده‌روي يا افزايش پتانسيل استفاده از سيستم‌هاي غيرموتوري شامل پياده‌روي و دوچرخه‌سواري، مديريت تقاضاي سفر، کاهش استفاده از خودروي شخصي و ارتقاء فرهنگ ترافيك تاکید دارد.

شورای شهر تهران با اهتمام جدی در خصوص توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه شبکه مترو و اتوبوسرانی آنرا در زمره اولویت‌های برنامه 5 ساله دوم شهرداری تهران (1393 تا 1397) قرار داده است. سهم 75 درصدی حمل و نقل عمومی در انتهای برنامه 5 ساله دوم شهرداری تهران گواه این مدعاست.

در راستای دستیابی به حمل و نقل پاک؛ پیش بینی می‌شود خطوط اتوبوس‌های برقی در تهران مجددا راه اندازی شده که انتظار می‌رود در مناطق پر جمعیت و مراکز آلوده شهر به کار گرفته شوند، همچنین به کارگیری فیلتر‌های کاهش دهنده آلاینده در خودروهای دیزلی یکی دیگر از برنامه‌هایی است که مد نظر شورای اسلامی شهر تهران است.

آنچه که امروز بیش از هر امر دیگر مورد نیاز خواهد بود ایجاد شبکه حمل و نقل یکپارچه و کار آمدی است که بتواند تقاضای سفر شهروندان را برآورده کند. در چنین شبکه‌ای مترو، اتوبوس، مینی‌بوس و تاکسی نقش همپوشانی برای یکدیگر دارند و شهروندان به راحتی می‌توانند به نقاط شهر سفر کنند .

محدوديت‌هاي ترافيكي در هسته مركزي شهر، امروز به عنوان يكي از راه‌هايي است كه كارشناسان شهري براي رفع ترافيك‌ در نظر می‌گیرند اما مهمترين موضوع عدم استفاده از وسایل نقليه شخصي و پرداختن به استفاده از وسایل نقليه عمومي است تا هم ترافيك‌ را كاهش داده و هم از هزينه‌هاي بي مورد جلوگيري شود.

یکی از دغدغه‌های مهم شهرهای بزرگ حجم بالای ترافیک است، خیابان‌ها و بزرگراه‌ها اغلب در ساعات مشخصی بیش از دیگر ساعات در طول روز با حجم بالایی از تردد خودروها مواجه می‌شوند. استفاده از حمل و نقل عمومی ایمنی بیشتری را نسبت به خودروهای شخصی مخصوصا در هنگام سفر برای مسافران ایجاد خواهد نمود .

نیمی از این حجم بالای ترافیک را می‌توان با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی کاهش داد. مخصوصا افرادی که شاغل هستند و دائما رفت و آمد روزانه دارند می‌توانند با استفاده از حمل و نقل عمومی هم به اقتصاد خود و هم به اقتصاد جامعه کمک کنند. یکی دیگر از دغدغه های شهرهای بزرگ آلودگی هوا و محیط زیست است که بخشی از این آلودگی با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی کاهش می یابد، اما استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی چند مزیت اقتصادی مهم دارد:

صرفه جویی در هزینه های روزمره، صرفه جویی در زمان، کمک به حفظ محیط زیست وکاهش آلودگی هوا و در نتیجه کمک به سلامتی همه ی افراد جامعه از مزایای استفاده از حمل و نقل عمومی محسوب می شوند.

قطعا استفاده از حمل و نقل عمومی به اقتصاد خانواده کمک میکند چون سفر کردن در سطح شهر با استفاده از این وسایل به جای خودروی شخصی ارزانتر خواهد بود. سوخت نیز یکی از هزینه‌های مهم در زندگی است پس با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی می‌توان در مصرف سوخت و هزینه‌های آن صرفه جویی کرد .

به طبع زمان نیز از ارزش بالایی برخوردار بوده و همانند هزینه‌ها در زندگی اهمیت دارد که با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی سرعت رفت و آمد مسافران بیشتر از سفر با خودرو شخصی با وجود حجم بالای ترافیک است. با صرفه‌جویی در زمان، می توان وقت بیشتری را صرف امور مهم کاری و زندگی شخصی کرد.

علاوه بر مزیت های اقتصادی، استفاده از حمل و نقل عمومی می‌تواند مزایایی هم برای سلامتی جامعه داشته باشد.‌ انسان بدون داشتن محیط زیستی امن و سالم، قادر نخواهد بود به زندگی طبیعی خود ادامه دهد. و وظیفه‌ی ساکنان شهر حفظ و نگهداری آن است. بنابراین می توان با استفاده حداکثری از حمل و نقل عمومی به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی که در اثر عوامل مختلفی به وجود می آید، کمک کرد.