اسرار اربعین در تاریخ خلقت
اسرار اربعین در تاریخ خلقت
پیامبر (ص) فرمود : هر کس چهل روز خود را برای خدا خالص گرداند چشمه های دانش و حکمت از قلبش فوران خواهد کرد و بر زبان او جاری خواهد شد.( بحار الانوار ج ۷۰ ص ۲۴۲)
انسانهایی که در پی ارتقا ، اوج گرفتند و انسان کامل شدند هستند به دنبال بهانه اند تا یک به یک پله های ترقی را بپیمایند و یکی از لین گامهای بلند با چله نشینی محقق میشود . اربعین واژه ای است عربی کا در متون دینی ما زیاد به آن توجه شده است در قرآن کریم کلنه اربعین ۴ بار در سوره های اعراف ، احقاق ، بقره و مائده در رابطه با داستان پر ماجرای حضرت موسی (ع) آمده است .کلمه اربعین ، نخست توسط خداوند سبحان در کتاب شریف قرآن انجام گرفت و سپس به وسیله پیامبر اکرم( ص) و امامان معصوم (علیه السلام) تاکید شد. به واژه اربعین نباید به عنوان کمی آن بنگریم بلکه یک واژه عرفانی و یک عدد آسمانی است و گویا در این کلمه رمزها و رازها نهفته است ، که ما را یاری فهمیدنش نباشد . نکته دیگر این است که توجه به اربعین تنها به این دنیا نیست ، بلکه آنگونه که از روایات فهمیده میشود بخشی از برنامه های جهان آخرت نیز بر محور اربعین تنظیم میگردد. امام کاظم(ع) فرمود : " یقوم الناس یوم القیامه مقدار اربعین عاما" . مردم در روز قیامت به اندازه چهل سال می ایستند . ( بحارالانوار، ج ۸ ص ۴۸) .
بیشتر انبیا در چهل سالگی مبعوث شدند . گویند آدم ( ع) چهل روز گریه کرد تا توبه اش پذیرفته شد . همچنین نطفه ی پاک ترین پاکان ، مادر ائمه طاهرین ، زهرای اطهر ( س) پس از آنکه پیامبر (ص) و همسر گرامیش خدیجه (ع) ، چهل روز آداب خواص را رعایت کردند ، منعقد شد.
فرموده اند جهت استجابت دعا در نماز شب ، چهل مومن را دعا کنید و نیز از احادیث بسیار مشهور و متواتر آن است که هر کس چهل حدیث حفظ کند و به کار بندد ، خداوند او را در زمره ی افراد عالم و فقیه محشور خواهد کرد.
اکثر علما و بزرگان دین کتاب چهل حدیث دارند ، از جمله حضرت امام خمینی (رضوان ا... تعالی علیه) .
پیامبر (ص) فرمود : "هر کس چهل بلر سوره توحید را بخواند ، خداوند گناهان او را میبخشد ، سوره توحید بارانی است که روح در آن شسته میشود ."
اربعین از رازهای هستی است . خصوصیت عدد چهل و اسرار نهفته در آن برای ما روشن نیست . عارف و فیلسوف شهیر ، سهروردی در کتاب " عوارف المعارف" و همچنین استاد العلماء صدرالمتالهین شیرازی میگویند : فقط پیامبران و اولیاء الهی از راز اربعین باخبرند. احادیث و روایات زیادی از معصومین (علیه السلام) در خواص اربعین وارد شده است . که البته حدیث در فرهنگ دین جایگاه والایی دارد ، و به یک معنا حدیث نوعی تفسیر آیات قرآن است . به قول شهید مطری " ما شیعیان یک سرمایه ای داریم که اهل تسنن این سرمایه را ندارند ، و آن این است که از بعثت پیامبر (ص) تا رحلت امام حسن عسگری(ع) ۲۷۳ سال دوره اسمت داریم و از سیره معصومین ( علیه السلام) میتوانیم استفاده کنیم. ولی اهل تسنن فقط پیامبر (ص) را معصوم میدانند، یعنی از ۲۳ سال زمان رسالت بهره مند اند ."
از ذخایر بسیار ارزشمند فکری و فرهنگی مسلمانان ، احادیث و روایاتی است که از رسول خدا (ص) و ائمه هدی (س) به ما رسیده است .
زمانی بود که ثبت یک حدیث از چنان اهمیتی برخوردار بود که یک عالم و انیشمند ، فرسنگها طی طریق میکرد تا حدیثی موثق بشنود و ظبط کند مثلا جابربن عبدالله انصاری برای شنیدن یک حدیث از مدینه به مصر رفت و یک ماه این راه طول کشید ، و یا شیخ صدوق برای کسب حدیث و دیدار علما به بیش از ۳۰ سرزمین از خراسان ، عراق و حجاز سفر کرد .( مقدمه من لا یحضرالفقیه ) و همچنین سایر علما و بزرگان .
اگر امروز ما فرهنگی پر بار و منابعی ارزشمند داریم ، و اگر در کتاب " کافی" مرحوم کلینی ، ۱۶۰۹۹ حدیث مسند ، در کتاب " من لا یحضرالفقیه" مرحوم صدوق ۹۰۴۴ حدیث ، و در " تحذیب شیخ عطائفه" شیخ طوسی ۱۳۵۹۰ حدیث ، و در کتاب "استبصار" شیخ طوسی ۵۵۱۱ حدیث داریم، همه و همه از برکت تلاشهای مخلصانه علماء و محققان و دانشمندانی است که همت گماشتند و این حرکت فرهنگی را عبادت بشمار آورند . البته باید توجه داشت که عامل اصلی این تحرک ، معصومین(ع) بودند .
حال سوالی مطرح است که چرا برای پیامبر (ص) و سایر ائمه ، مسئله اربعین مطرح نشده ، و تنها برای امام حسین (ع) وارد شده است . یک علت این است که برای اولین بار جابربن عبدالله انصاری به همراه دانشمند معروف عطیه عوفی و اهل بیت (ع) اربعین گرفتند که قبلا برای هیچ کس گرفته نشده بود . و دلیل دوم این است که بنا بر روایتی در کتاب " لهوف" ، راس مبارک امام حسین (ع) در روز اربعین به وسیله امام زین العابدین (ع) به بدنشان ملحق شد . در کتاب آثار الباویه بیرونی صفحه ۳۹۱ مینویسد : وجه تسمیه اربعین این است که چون چهل نفر از اهل بیت امام حسین (ع) پس از مراجعت از شام ، قبرش را زیارت کردند آن روز را اربعین گفتند . قاضی عبدالجبار از علما اهل تسنن در دو کتاب خود "المغنی" و "الصول الخمسه" میگوید کاری که امام حسین (ع) کرد مایه مباهات مسلمین است ، چرا که در هیچ دینی پیغمبری را پیدا نمیکنید که خانواده او یکی یکی خود را فدای رسالت آن پیغمبر کرده باشند ، اما امام حسین (ع) با تمام خلوص این کار را کرد ، لذا اربعین امام حسین (ع) است که عظمت دارد.
حجت الاسلام ناصحي رييس كميسيون فرهنگي اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران