علی اعطا- عضو هیأت رئیسه و سخنگوی شورای شهر تهران
دوراهی شورای‌عالی شهرسازی در جماران
در روزهای اخیر برخی از افراد مطلع در مسئله لغو محدودیت‌های ارتفاعی جماران ابراز نگرانی کرده‌اند. زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که بعد از یک‌ماه از فروکش‌کردن نسبی ماجرای لغو غیرمنتظره محدودیت‌های ارتفاعی در جماران، بار دیگر داستانی از نو آغاز شده و احتمال اجرای این تصمیم، مجددا مطرح شده است. به‌نظر می‌رسد شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران بر سر یک دو راهی قرار گرفته است. یک راه، صیانت از جایگاه والا و شأن شایسته این شورا به‌عنوان حافظ و پاسدار ارزش‌های فرهنگی و تاریخی شهرهاست. می‌توان مدعی بود در دوره‌های مختلف غیراز مواقعی خاص و بسیار محدود، شورای‌عالی شهرسازی، مدافع منافع عمومی شهر و شهروندان از نقطه نظر اصول و قواعد شهرسازی و شهرنشینی بوده است. دیگر راه پیش روی شورای‌عالی شهرسازی، اما هم‌اکنون، تبعیت از دستورات یا درخواست‌هایی است که نسبتی با منافع بلندمدت شهر و شهروندان ندارد.
این دوراهی، نخستین‌بار در جلسه 13مرداد امسال بر سر راه این شورا قرار گرفت. وقتی صورت مسئله عیان و آشکار شد، روز یکشنبه 12مرداد اعضای شورای شهر به نمایندگی از همه شهروندان تهران، در نامه‌ای با 16 امضا خطاب به وزیر محترم راه و شهرسازی، نسبت به موضوع واکنش نشان دادند و ابراز نگرانی کردند. این، مطالبه‌ای است برای تعویق هرگونه تصمیم‌گیری، تا بتوان با بررسی‌های همه جانبه فنی و اجتماعی - فرهنگی، موضوع را به‌درستی تبیین کرد و با انعکاس نقطه نظرات مدیریت شهری (شورا و شهرداری) به شورای‌عالی، از هر نوع آسیب به بافت فرهنگی و تاریخی جماران جلوگیری شود. در نامه‌ای که در روز یکشنبه 12مرداد‌ماه با امضای 16نفر از اعضای شورای اسلامی شهر تهران خطاب به وزیر راه و شهرسازی تهیه و ارسال شد، به‌طور مشخص این درخواست مطرح شد تا موضوع از دستور کار شورای‌عالی خارج شود و بررسی مجدد آن منوط به بررسی‌های جدی‌تر باشد. پس از گذشت یک‌ماه از این جلسه، در روزهای اخیر زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال تصمیم مبتنی بر لغو محدودیت ارتفاعی جماران به گوش می‌رسد. در این رابطه به چند نکته می‌توان اشاره کرد.
نکته اول اینکه لازم است شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، ارزیابی‌های کارشناسی کمیته‌های فنی خود را که این موضوع در جلسه روز 13مرداد جهت بررسی به آنها ارجاع شده است را در معرض اطلاع همگان قرار دهد. طبیعی است بررسی‌های کارشناسی کمیته‌های فنی، به‌عنوان بازوهای کارشناسی این نهاد، نکاتی واجد اهمیت و در خور اعتنا دارد و شورای‌عالی، منطقا نمی‌تواند همه آنها را به یک‌سو نهاده و تصمیمی از جنس دیگر اتخاذ کند. درصورت بی‌اعتنایی شورای‌عالی به‌نظرات کمیته‌های فنی، مبانی تصمیم احتمالی این شورا بر کدام چارچوب استوار خواهد بود؟
نکته دوم اینکه باید توجه کرد دوران تصمیم‌گیری در اتاق‌های در‌بسته سپری شده است.
متأسفانه اینجانب به‌عنوان نماینده مردم تهران، ری و تجریش در شورا، با وجود پیگیری‌های مکرر، موفق به کسب اطلاع از مسئولین مربوطه در شورای‌عالی شهرسازی و معماری نشدم. وقتی دسترسی به اطلاعات و مبانی تصمیم‌گیری‌ها برای نماینده مردم آسان نیست، دیگران چه می‌کنند و چگونه کسب اطلاع می‌کنند؟ روشن است که فرایند و مبانی تصمیم‌گیری‌ها باید روشن، شفاف و قابل دفاع باشد. نمی‌توان در تاریکی تصمیم گرفت و بی‌هیچ توضیحی، نتیجه تصمیمات را به‌صورت یک سویه به سمع و نظر مردم رساند.
نکته سوم اینکه مبادا تصمیمی بگیریم که هویت فرهنگی تاریخی جماران به‌عنوان محل سکونت بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی خدشه دار شده و خاطره ماندگار این بافت روستایی از کالبد جماران زدوده شود. طبیعی است که چنین مواجهه‌هایی با مکان – خاطره جماران، بی‌توجهی به هویت تاریخی منطقه‌ای است که در سال‌های نزدیک، نقطه کانونی قلب تپنده جمهوری اسلامی ایران بوده است. مبادا تصمیمی بگیریم که درنظرگاه آیندگان، متهم به بی‌اعتنایی به هویت تاریخی و فرهنگی شهرهای خود شویم.
در پایان ضمن امیدواری به اتخاذ تصمیمی قابل دفاع و کارشناسی از سوی وزیر محترم راه و شهرسازی و سایر اعضای محترم شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، این نکته را یادآوری می‌کنم که تصمیم‌گیری برای جماران، تصمیم‌گیری برای هر نقطه‌ای از شهر نیست. این نکته را دریابیم.
علی اعطا- یادداشت نخست روزنامه همشهری 1399/06/17
