مجید فراهانی:

بودجه برای مردم؛ در سایه توجه به بودجه ریزی مشارکتی

شهرداری تهران؛ سازمانی با ۹ معاونت، ۲۲ منطقه،۱۲۳ ناحیه، ۴۵ سازمان و شرکت وابسته با ۶۸ هزار نفر پرسنل در قلمرو جغرافیایی به وسعت ۷۵۱ کیلومتر مربع با ۳۷۵ محله و ۸ میلیون و ۶۹۳ هزار نفر شهروند ساکن در این کلانشهر مشغول فعالیت و خدمت رسانی است. منابع و مصارف بودجه سال ۱۳۹۸ که با مشارکت شهروندان در پرداخت عوارض،بهای خدمات و… برای اداره این شهر تامین و هزینه می شود برابر با ۲۴  هزار و ۱۸۵ میلیارد تومان است،شهرداری تهران بر اساس ماده ۶۷ قانون شهرداری ها، همه ساله بودجه شهرداری تا پایان دی ماه برای بررسی و تصویب به شورا ارائه می گردد.در ارزیابی این فرآیند که دارای سابقه ای بیش از یکصد سال دارد این سوالات مطرح می شود که آیا روند فعلی بودجه ریزی در شهرداری ها

سبب رضایت شهروندان از تصویب و اجرای بودجه شده است؟

مصارف بودجه عادلانه توزیع شده است؟

مشکلات محلی و خواسته های مردم محله مورد توجه قرار گرفته اند؟

پاسخ واقع بینانه به این سوالات می تواند ما را به سوی تجربه ای راهنما شود که متاسفانه تا امروز در تهران و ایران کمتر به آن توجه شده است؛این تجربه چیزی نیست جز بودجه ریزی مشارکتی! تجربه ای که از ۱۹۸۸ در شهر پورتو آلگره در جنوب برزیل آغاز شده است.

با آغاز بکار شورای شهر از دوره اول تاکنون خوشبختانه اقدامات جدی در مسیر اصلاح و بهبود بودجه ریزی در شهرداری تهران و ارتقاء آن از بودجه ریزی سنتی به بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد برداشته شده است و شورا بودجه را امروز به جای تخصیص به فهرستی از هزینه ها به نتایج عملکردی تخصیص می دهد، اما وقت آن است که به همت شما همکاران عزیز گامی اساسی در اصلاح مالیه شهری و ارتقاء بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد به بودجه ریزی مشارکتی برداریم. بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یکایک شهروندان از حق انتخاب و مشارکت در سرنوشت سیاسی،اجتماعی،اقتصادی خویش با رای و انتخاب اعضاء شوراهای شهر و روستا،نمایندگان مجلس ،رئیس جمهور و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری برخوردارند.این حق انتخاب برای تعیین سیاست گذاران و اداره کنندگان امور شهر و کشور سطحی بسیار بالاتر از مشارکت در تدوین و جهت بخشیدن به بودجه را دارد، آیا وقت آن نرسیده است که  شهروندان درباره بودجه کشور و شهر هم نیازها و اولویت های خود را بیان کنند و با نظر آنها مصارف بودجه شهرداری و دولت اولویت بندی شود؟

در سال ۱۹۸۸ در شهر پورتو آلگره در جنوب برزیل نخستین شهری بود که بودجه‌ریزی مشارکتی را اجرا کرد. بعد از آن، ۳۰ شهر در سراسر جهان طرح بودجه مشارکتی را در شهرهای خود عملیاتی کردند.این الگوی مشارکت، از آمریکای لاتین آغاز شد و در فرانسه، اسپانیا، پرتغال، ایتالیا، انگلیس و بلژیک مورد استقبال قرار گرفت، امروز در تهران ما نیازمند توجه به این تجربه و پیاده سازی آن هستیم تا همانطور که ملاحظه میکنید شهروندان تهرانی از باغ آذری تا باغ فردوس هم بتوانند درباره مصارف و اولویت های بودجه شهرداری در آن محله مثل ساکنان محلات ۲۷ شهر نیویورک و یا محله ۱ شهر گرینزبورو در کالیفرنیای شمالی درباره بودجه نظر بدهند و ما به عنوان منتخبان مردم در شورا با تصویب نظرات شهروندان بودجه شهرداری را در مسیر خواست و مطالبات  شهروندان هدایت کنیم.

برای بودجه ریزی مشارکتی در تهران ما نیازمند به برداشتن شش گام هستیم، گام نخست با رای همکاران عزیزم در شورای پنجم برداشته شد. از افتخارات شورای پنجم است که برای اولین بار در بند ۶ بخش اول مصوبه‌ی سياست‌هاي اجرايي و الزامات تدوين لايحه بودجه سال۱۳۹۸،۱۳۹۷  و  ۱۳۹۹ شورا ، شهرداري را موظف کرد تادر تدوین بودجه از مشارکت فعال و بهره‌گیری از نظرات شورایاران، سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های تخصصی استفاده نماید.

بند ۲-۳-۸- مصوبه سیاست های اجرایی و الزامات تدوین لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ شهرداری تهران، “اختصاص هزینه کرد ۱ تا ۵ درصد بودجه تملک دارایی سرمایه‌ای مناطق منوط به اخذ نظر مشورتی شورایاران با توجه به نتایج شاخص های برخورداری برآمده از ماده بیست و سوم برنامه پنج ساله سوم شهر تهران است.”

این مهم را مورد توجه قرار داده است . خوشبختانه در مسیر «بودجه ریزی مشارکتی در محله» با تصمیم و اقدام قابل تقدیر ستاد هماهنگی امور شورایاری ها اقدام لازم برای  شناخت مشکلات و تعیین اولویت های محله ؛ در چارچوب سند تحویل و تحول شورایاری محله و آموزش و توانمند سازی برای بودجه ریزی مشارکتی ویژه اعضاء شورایاری محلات

انجام گرفته است. در تداوم این تلاش ها ان شا الله برای اولین بار در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ با دعوت از رابطین شورایاری مناطق در جلسات کمیته بودجه و نظارت مالی در جلسه بررسی بودجه هر منطقه گام نخست در استفاده از نظرات شورایاران در فرآیند بررسی و تصویب بودجه شهرداری تهران برداشته خواهد شد.

با رای اعضاء شورا در متمم بودجه سال ۱۳۹۸ اعتبارات توسعه محلی برای اولین بار در بودجه شهرداری مطرح و تصویب شد. این روند در سال ۱۳۹۹ نیز ادامه خواهد یافت و شهرداری موظف است اعتبارات را در پروژه های مورد تایید شورایاران عزیز هزینه و صورتجلسه تایید پروژه ها توسط شورایاران را به شورا ارائه نماید.

امیدوارم این تلاش در مسیر توجه به بودجه ریزی مشارکتی در چارچوب اختیارات شورا زمینه ساز تحول و اصلاح در نظام بودجه ریزی شهر و کشور گردد، تا در پرتو آن ضمن کاهش هزینه اداره شهرداری و دولت، منابع و اعتبارات به نیازهای واقعی و مشکلات اساسی مردم تخصیص یابند و «بودجه برای مردم» معنا یابد.

عضو و رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای اسلامی شهر تهران

روزنامه سازندگی/ ۱۵ بهمن ۹۸