بهارانه فرهنگ و هنر تهران
بهارانه فرهنگ و هنر تهران
بیست و هشت سال پیش نخستین نمایشگاه بین المللی کتاب در تهران بنا نهاده شد و دو- سه سال بعد تقویم برگزاری نمایشگاه با بررسی های کارشناسانه به اردیبهشت ماه انتقال یافت و برای همیشه ماند. این تغییر زمان در تقویم بین المللی ناشران سایر کشورهای جهان نیز به نام تهران ثبت شده است و ناشران داخلی و خارجی، هر ساله برای شرکت در این رویداد جهانی برنامه ریزی می کنند. چند سال پس از این رویداد نمایشگاه گل و گیاه تهران در همان محل برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب و در همسایگی آن افتتاح شد. در سال های نخست، این دو رویداد فرهنگی و پرمخاطب به همدیگر تنه می زدند و هر کدام فضا و جای نمایشگاهی بیشتری طلب می کردند. ولی بعدها برای خود فضاهای مستقلی گرفتند و مکان آن ها جدا شد گرچه زمان هر دو در اردیبهشت ماه مشترک بود: دو رویداد چشمگیر فرهنگی- هنری در بهار تهران. در سال جاری شاهد رویداد فرهنگی- هنری دیگری بودیم. زمزمۀ برگزاری این کار جدید از مدتی نه چندان دور آغاز شد و در نوروز امسال برای زمان برگزاری به جمع بندی رسیدیم: نگارخانه ای به وسعت یک شهر از 15 تا 25 اردیبهشت.
به واقع این سومین رویداد مهم اردیبهشت تهران است که به این شهر رنگ فرهنگ و هنر بخشیده و شکل گیری همه آن ها با مشورت و بحث و بررسی های کارشناسی و جمع دانش و تجربه بوده است. کم کم می توان به فرصتی هر ساله در این ماه اندیشید و آن را "بهارانه فرهنگ و هنر تهران" نامید و از فرصت حضور علاقه مندان به کتاب که از سراسر کشور به تهران می آیند بهره برد و میهمانان خارجی نمایشگاه های بین المللی را در شهر فرهنگ و هنر پذیرا بود و به ابعاد این کار افزود. نگارخانه ای به وسعت یک شهر می تواند در سال آینده تماشاخانه ای به وسعت یک شهر هم باشد و گروه نمایش های آیینی و جدید در شکل های خیابانی و رسمی، شهر را در اختیار بگیرند. موزه ای به وسعت یک شهر نیز سزاوار این پایتخت است، پایتختی که در کنار تمدن درخشان چشمه علی با چند هزار سال سابقه شکل گرفته است. فستیوال ها و جشنواره های خیابانی هم در این مجموعه جایگاهی خواهد داشت.
جالب است که بدانیم روزهای بزرگداشت بسیاری از مفاخر بزرگ کشورمان همچون سعدی، فردوسی، خیام، کلینی و صدوق در همین ماه قرار دارد و مناسبت های جهانی و ایرانی از قبیل روز معلم، روز کارگر، روز شوراها، روز خلیج فارس، روز اسناد ملی و میراث مکتوب و روز میراث فرهنگی نیز در اردیبهشت ماه ثبت شده است. نگارخانه ای به وسعت یک شهر در کنار همه ویژگی های خوب و ارزنده اش، تجربه نخست است و کاستی هایی هم دارد؛ از جمله آن که مخاطب پیاده را چندان جدی نمی گیرد و یا آن که تبلیغ و ترویج بیست و چند سالۀ نمایشگاه های کتاب و گل و گیاه و مسابقات بین المللی قرآن را تحت تاثیر قرار داده است.
در سال های بعد لازم است که پشتیبانی از این گونه فعالیت ها، محور برنامه ریزی شهری قرار گیرد، به نحوی که در فضای گسترده و بزرگی مانند کلان شهر تهران هیچکدام جای دیگری را تنگ نکند و مانند تجربه نخستین سال های همزمانی نمایشگاه کتاب و گل و گیاه به هم تنه نزنند، بلکه به یاری یکدیگر بشتابند و به شکوه فرهنگ و هنر شهرمان بیفزایند و زمینه را برای فعالیت های نو آماده کنند و یا حتی شکل اجرای همین نگارخانه بزرگ شهری نیز تغییراتی پیدا کند. مثلا بر اساس توجه به موضوع، موزه و یا هنرمندی خاص شکل گیرد.
شهرداری برای برگزاری بهارانه فرهنگ و هنر می تواند از توان سایر دستگاه های اجرایی ذیربط و تشکل ها و صنوف فرهنگی و هنری بهره گیرد و عملا در یکپارچه سازی همۀ کوشش ها پیش قدم باشد و شرایط تحقق شهری انسان مدار با شهروندانی فرهنگ مدار و با نشاط را فراهم آورد و در شکل گیری شهری با سیما و منظری ایرانی و اسلامی، در عین بهره گیری از دستاوردهای جهانی بکوشد. به هر حال مصادره کردن این قبیل فعالیت ها به نام نهاد، وزارتخانه و سازمان از مشارکت پذیری و تاثیرگذاری آن خواهد کاست. هرچند نگارخانه ای به وسعت یک شهر قرار نیست جای فعالیت های ارزشمند موزه ها و گالری ها را در شهر بگیرد بلکه به نوعی جنبه ترویجی دارد.
