هوای پاک؛ نماد سازی یا مناسک گرایی
هوای پاک؛ نماد سازی یا مناسک گرایی
فلسفه نام گذاری ها در تقویم رسمی عمدتا برای نماد سازی ،آگاهی بخشی و ضرورت پرداخت اساسی تر به مسائلی است که در زندگی اجتماع همواره مهم تلقی شده و دست کم بخش بزرگی از جامعه ،حکومت و مردم با آن مواجه هستند.
امروز ۲۹ دی ماه به عنوان روز پاک نام گذاری شده و هر سال در چنین روزی انواع و اقسام مراسم ها و همایش ها با موضوع هوای پاک برگزار می شود که به نظر می رسد در بستری از "مناسک گرایی" نه تنها در صحنه عمل که در عرصه سیاست گذاری هم دستاورد روشنی به همراه ندارد.
در زمینه سیاست گذاری به طور کلی و در بحث آلودگی هوا به صورت خاص نوعی غفلت از فهم درست و اجماعی از ماهیت و چیستی مسائل وجود دارد که می توان آن را دلیل اصلی ناکامی تحقق ایده ها ،اهداف و سیاست گذاری های کلان مدیریت دانست که با توجه به ساختار عریض و طویل غول بروکراسی به نوعی تقلیل گرایی نزول کرده است و در تبیین روشن بین تعریف "وضعیت " یا "مسئله" گرفتار شده است.
به یک معنا هنوز در فهم موضوعات جدی و اصلی مانند آلودگی هوا که فرا بخشی است نه در تبیین و نه در تاویل موضوع نقطه اشتراک وجود ندارد و به دلیل همین ماهیت فرابخشی بودن دستگاههای ذی ربط هر کدام با نوعی تداخل مسئولیت ها روبه رو هستند که فرصت هماهنگی و همسویی را از بین می برد و نوعی پریشانی در تصمیم گیری و وارونگی در عمل را به وجود آورده است و حتی با وجود برپایی کمپین های مردمی و پویش های اجتماعی تخریب شدید و آسیب جدی زیست بوم کاسته نشده و در در کشورهای در حال توسعه مانند ایران این تخریب بیشتر و دامنه دار تر هم بوده است.
در بحث آلودگی هوا عواملی مانند تراکم جمعیتی بیش از توان تاب آوری شهری با زیر ساخت های موجود ،تردد خودروهای فرسوده و بی کیفیت ،کیفیت پایین سوخت وسایل نقلیه عمومی و خصوصی ،ساخت و ساز های خارج از استاندارد های شهرهایی با ویژگی های خاص مانند تهران از مهترین دلایل آلودگی شناخته می شوند.
بر همین اساس این نام گذاری ها و حتی نماد سازی ها با هدف ایجاد حساسیت و جلب توجه اقشار مختلف جامعه می تواند با هدف آموزش ،پایش و مطالبه محوری مورد توجه جدی قرار بگیرد .
در این راستا مشارکت مردمی و سازمان های مردم نهاد از یک سو ، افزایش هماهنگی بین بخشی دستگاه ها و سازمان های دولتی و مدنی ،تصویب قوانین کارامد و نظارت و پایش می تواند در کاهش آلودگی و برخورداری مردم از هوای پاک و سالم به عنوان راهبردهای اساسی معرفی شود.
در این بستر و زمینه نقش رسانه ها با هدف و کارکرد در روابط دو سویه با سازمان ها و دستگاه های متولی آلودگی هوا ،برنامه سازی و برنامه ریزی برای افزایش آگاهی و حساسیت شهروندان ،تقویت فرهنگ زیست محیطی از طریق ارائه و ترویج الگوهای رفتاری درست می توانند بحث آلودگی هوا و حق برخورداری از هوای پاک را به یک مطالبه عمومی جدی تر تبدیل کنند و با توجه به ماهیت و محتوا و کارکرد رسانه بحث پایش و نظارت بر اجرای درست قوانین یا اصلاح کژ کارکردی ها نقش مهمی را ایفا کنند.
البته چه در بحث آلودگی هوا و چه بحران های دیگری که در سطوح مختلف وجود دارد نقش "تکالیف مدنی "و "مسئولیت شهروندی" از مهمترین راهکار ها در مقابله با پدیده های ناخوشایند و بحران های پیش رو به شمار می رود که همگان باید آنرا جدی بگیرند.
بر این باور هستم که آلودگی هوا نه یک "وضعیت " که یک "مسئله "است و برای رفع این مسئله جدی و البته پیچیده راهکار ها و سازوکار های کارآمدی وجود دارد که مستلزم فهم و تاویل صحیح بحران و در گام بعدی هماهنگی بین دستگاه های متولی و مسئول است.
منبع/ روزنامه همشهری
