محمد علیخانی بیان کرد

دوای درد ترافیک و آلودگی هوای تهران، توسعه حمل ونقل همگانی است

نظر شما در مورد طرح ترافیک جدید چیست؟

ابتدا باید اشارهکنم که تصویب هرگونه طرح ترافیک و محدودیت از نظر ساعات، روزها، محدودیت تردد و... طبق قانون متأسفانه با شورای ترافیک تهران است و شورای شهر در این رابطه نقشی ندارد. بسیاری فکر میکنند طرح ترافیک جدید و حلقه دوم که به عنوان «حلقه کاهش آلودگی هوا» نامگذاری شده توسط شورای شهر تصویبشده است که اینطور نیست و شورای شهر فقط عوارض آن را تصویب کرده است. وقتیکه این طرح مطرح بود ما تقاضا کردیم تا قبل از تصویب این طرح در شورای ترافیک حداقل مطالعات ترافیکی، اجتماعی، اقتصادی و پیوستهای مطالعاتی انجام شود. شفاها گفته شد این مطالعات صورت گرفته، در صورتی که اینطور نبود، بلکه آنها پیشنهادی را در چند صفحه ارائه کردند که تصویب شد. معاونت حملونقل ترافیک شهرداری تهران در تهیه این گزارش نقش داشت و بهنوعی شورای شهر دور زده شد، اما طرح به نام شورای شهر تمام شد. سپس آمارهایی با درصدهای بالا داده شد که نشان میداد این طرح باعث کاهش آلودگی هوا شده و موفق بوده است. من همان زمان اعلام کردم که آمارها درباره کاهش آلودگی هوا به واسطه اجرای طرح ترافیک غلط است، زیرا آمارها در فصل بارندگی، باد و باران ارائه شد ولی نتایج این طرح باید در پاییز مشخص میشد. اگر این آمارها درست بود نباید در پاییز آلودگی هوا وجود میداشت، اما پاییز آمد و شاهد آلودگی هوا، وضعیت بد، روزهای تعطیل و اجرای زوج و فرد از درب منازل بودیم، به همین دلیل ادعاها و آمارهای اعلامشده با واقعیت همخوانی نداشت. من نمیگویم این طرح هیچ تأثیری نداشته، هر طرحی در حد و اندازه خودش تأثیراتی دارد. معتقدم که باید بستهای از سیاستها در حوزه حملونقل، ترافیک و آلودگی هوا باهم اجرا شود تا شاهد کم شدن ترافیک و آلودگی هوا باشیم. لازم به ذکر است که تنها بخشی از این سیاستها در اختیار شهرداری تهران است و به همین دلیل ما نمیتوانیم بگوییم که شورا و شهرداری تهران میتوانند بهتنهایی مشکل آلودگی هوا را حل کنند. اگر کسانی چنین ادعایی دارند که میتوانند آلودگی هوا را یکشبه حل کنند با مسائل آشنا نیستند. قوانین زیادی به تصویب مجلس رسیده که در آنها اسمی از شهرداریها وجود دارد. طبق نظر و بررسی کمیسیون اصل 90 مجلس، اکثر این قوانین تصویبشده اجرانشدهاند، ولی تا هوا آلوده میشود همه به شهرداری هجوم میآورند و میگویند شورا و شهرداری در این رابطه چه کرده است؟! شهرداری تهران باید از پیش اعلام میکرد که یک سری از کارها در حوزه ما است و ما آنها را انجام میدهیم و یک سری از کارها دست ما نیست. بهطور مثال کیفیت خودرو که مصرف سوخت بالایی دارد، کیفیت بنزین، آلایندههای ساکن مثل وسایل گرمایشی که در منازل استفاده میشوند و... در حوزه اختیارات شهرداری نیست. ما فقط در حوزه معاینه فنی نقش داریم که در این حوزه نیز درگرو پلیس هستیم، چون اگر پلیس اعمال قانون نکند موفق نخواهیم بود.

 شورای شهر پنجم تاکنون چه اقداماتی در حوزه ترافیک و آلودگی هوا انجام داده است؟

«پارک حاشیهای» یکی از سیاستهای مؤثر در کاهش آلودگی هوا و ترافیک است، چون رانندگان برای پیدا کردن جای پارک باید در خیابانها دور اضافی بزنند که در این فرآیند سوخت اضافی مصرف و ترافیک هم ایجاد میشود. اگر ساماندهیهای لازم برای پارک نوبتی خودرو انجام شود و اجازه داده نشود که کسی از صبح تا شب ماشین خود را درجایی پارک و معبر را اشغال کند، افراد بیشتری میتوانند از محل پارک خودرو استفاده کنند. این طرح 2 سال است که در شورا تصویبشده، ولی معاونت حملونقل ترافیک آن را اجرایی نکرده است. گفته میشود که آزمایش این طرح در منطقه 2 آغازشده، ولی به نظر ما اجرای آن ناقص است. شورای شهر مصوبات خود را ارائه و الزامات را انجام داده است، مثل الزام شهرداری تهران به رفع گرههای کور ترافیکی که بهطور مثال با جابجایی پایه یک پل عابر پیاده معبری ایجاد میشود که هزینه کمی دارد. ما مشکل را شناسایی و اولویتبندی کردهایم تا بتوانیم با اجرای این موارد با هزینه کم، بازدهی بالا داشته باشیم، اما تاکنون اجرایی نشده است. فهمی که ما از موضوع شهری داریم با فهم کسی که از راهآهن به شهرداری آمده است متفاوت است، به همین دلیل ما همدیگر را درک نمیکنیم. ما بیست سال پیش متوجه شدیم طرح دوچرخه جواب نمیدهد و امروز وقت خود را روی این موضوع نمیگذاریم و میگوییم اول باید حملونقل عمومی را توسعه داد، زیرا دوای درد ترافیک و آلودگی هوای تهران توسعه حملونقل عمومی است و در تمام دنیا هم از همین روش در کنار اقدامات دیگر استفادهشده؛ پس اولویت اول باید توسعه حملونقل شهری باشد. پیشنهاد میشود بهجای تعیین یک روز برای دوچرخهسواری یک روز در هفته با صنعتکاران، خودروسازان، شرکتهایی که واگن مترو تولید میکنند و... صحبت شود تا آلودگی هوا و ترافیک کاهش یابد. اولین مسیر دوچرخه در تهران در دوره شهرداری آقای الویری و زمانی که من مسئول سازمان ترافیک بودم ایجاد شد. آن زمان این طرح هدفمند بود و بهیکباره کل تهران را مطرح نکردند و فقط گفتند از کوی دانشگاه تا دانشگاه تهران دانشجوها با دوچرخه تردد کنند. سازمان ترافیک مطالعات مربوطه را انجام داد و این طرح افتتاح شد ولی در مسیر برگشت دوچرخه که سربالایی بود، طرح با شکست روبرو شد. ما این موضوع را 20 یا 25 سال پیش دیدهایم و عدهای اکنون فکر میکنند طرح جدید آوردهاند و قبلیها نمیفهمیدند. با وضعیت جغرافیایی، آب و هوایی، آلودگی هوا و ناامنی خیابانها، طرح دوچرخهسواری امکانپذیر نیست. با چشم خودتان به مسیر دوچرخه نگاه کنید ببینید آیا این مسیر اکنون پارکینگ موتورسیکلتها نشده است؟! مشکل اصلی ما حملونقل عمومی است و باید تمرکزمان را روی این مسئله بگذاریم.

شورای شهر برای توسعه حملونقل عمومی چه تمهیداتی دارد؟

شهر تهران در افق 1400 باید 11 هزار اتوبوس داشته باشد و تا سال 98 باید به 9 هزار اتوبوس میرسیدیم ولی اکنون 5900 دستگاه اتوبوس در پایتخت وجود دارد که 500 مورد آنها مخازن گاز فرسوده دارند و از رده خارج هستند؛ یعنی عملاً 5400 اتوبوس داریم؛ پس اولویت ما خرید اتوبوس است. اکنون در بسیاری از مناطق تهران مانند منطقه 21 و 22 اتوبوس و حملونقل عمومی نداریم. دولت مصوبات و اعتبارات زیادی برای خرید اتوبوس دارد که باید پیگیری و بودجه آن گرفته شود. وزارت نفت هم از محل صرفهجویی سوخت مکلف به پرداخت پول به شهرداری است. دولت باید هزار میلیارد از محل اوراق مشارکت را ظرف شش ماه برای خرید 700 تا 800 دستگاه اتوبوس اختصاص دهد. این موارد باید پیگیری و محقق شوند. یک اتوبوس تک کابین دو میلیارد قیمت دارد. یک واگن مترو تا چند سال پیش و قبل از گران شدن نرخ ارز 5 میلیارد قیمت داشت که امروز قیمت آن به 17 میلیارد تومان رسیده است. هزینه چنین مبالغی در بودجه شهرداری امکانپذیر نیست، زیرا شهرداری در سال 18 هزار میلیارد بودجه دارد که 10 هزار میلیارد آن صرف حقوق و مخارج جاری میشود و 8 هزار میلیارد آن برای مترو، کارهای عمرانی و بقیه خدمات شهرداری است. خرید یک قطار برای مترو چیزی در حدود 100 میلیارد تومان هزینه دارد. زمانی همین خرید پنج میلیارد تومان هزینه داشت، اگر آن زمان به جای ساختن پل صدر که ده هزار میلیارد خرج داشت برای واگن مترو هزینه میشد اکنون دو هزار واگن مترو داشتیم، ولی شورای چهارم و شهردار پیشین اولویتها را اجرا نکردند و پل ساختند، پلی که اکثر کارشناسان ساخت آن را نادرست میدانند که در پی آن شهرداری بدهکار شد، بهگونهای که امروز هر چه درآمد داریم باید بابت بدهی آن دوران پرداخت کنیم و مترو هم توسعه نیافته و شهروندان تهرانی گرفتار ترافیک و آلودگی هوا شدهاند. این موضوع مهم باید از طریق دولت پیگیری شود تا شورا و شهرداری بتوانند عقب ماندگی در توسعه مترو، اتوبوس و حمل ونقل عمومی را جبران کنند.