سیدحسن رسولی:

راهبرد شورای پنجم، افزایش درامدهای پایدار، کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری است

حسن رسولی شخصیتی است که از پایین به بالا و از سطح کارشناسی فعالیتهایش را آغاز کرده و بهتدریج معاون سیاسی استانداری، استاندار لرستان، خراسان بزرگ بوده است. او به مسائل مالی و اجتماعی توجه ویژه دارد که در ادامه نظرات وی را میخوانیم.

آیا بودجه نویسی در شورای پنجم نسبت به شورای قبل تفاوت کرده یا خیر؟ به نظر شما چگونه میتوان برنامههای مدیریت شهری را پیش برد؟

من روز 28 آبان گزارش درآمد هزینهای شهرداری را در دو بخش ارائه کردهام. بخش اول عملکرد حساب درآمد و هزینهی مهرماه و بخش دوم گزارش تجمعی درآمد و هزینه 7 ماهه اول 98 و مقایسه آن با 7 ماهه نخست سال 97 بود که برخی از شاخصها نکاتی مثبت و در برخی از شاخصهای دیگر نکاتی منفی وجود داشت. من درباره نکات مثبت و منفی این گزارش اظهارنظر کردهام. در این گزارش اشارهشده بود که در ماه اولی که حوزه مدیریت شهری را تحویل گرفتیم بر اساس گزارشی که از شهرداری دریافت کردیم 20 درصد از درآمدهای شهرداری از منابع پایدار و 80 درصد از منابع ناپایدار بود که وجه تمایز این دو درآمد در این گزارش آمده است. گزارش نشان میداد که حدود 20 درصد سهم درآمدهای پایدار مهر 96 در طول دو سال به 47 درصد افزایش پیداکرده است، مفهوم این عدد این است که شورای اصلاحطلب پنجم علیرغم همه تلاطمهای مدیریتی در عمل به وعدهای که به مردم داده بود توفیق داشته است؛ اما اگر سؤال شود با 27 درصد افزایش درآمدهای پایدار مشکل مالی اداره قابلحل است یا نه؟! پاسخ قطعاً خیر خواهد بود. چون گزارشهای مالی و محاسباتی باید با نگاهی کلینگر تجزیهوتحلیل شوند. در گزارشی که ارائه دادهام ما با 20 درصد عدم تحقق درآمدها روبرو هستیم که اگر در 5 ماهه باقیمانده سال نیز ادامه داشته باشد، 20 درصد از 18820 میلیارد تومان بودجه سال جاری بیش از 3600 میلیارد تومان و نزدیک به 4 هزار میلیارد تومان کسری بودجه خواهیم داشت که این یک هشدار به شورا است. من به عنوان خزانهدار شورا وظیفه دارم با ارائه گزارشهای ماهیانه این علائم و هشدارهای مثبت و منفی را به شهردار و به اعضای شورا به عنوان پارلمان محلی ارائه کنم. علاوه بر اینکه هزینههای اداره شهر در سال 97 نسبت به سال 96 بهطور متوسط 42 درصد افزایش داشته است، گزارش مالی نشان میدهد که برخی از ارقام نسبت به سال گذشته افزایشیافتهاند.

به نظر شما با توجه به شرایط پیشآمده اکنون برای اداره شهر چه باید کرد؟!

مجموعه حکمرانی شهری و به تعبیری مدیریت شهری برای برقراری تعادل بین منابع و مصارف اداره شهر لازم است رویکرد متناسب با آن را انتخاب و راهبردهای خود را تعیین کند. بهطور مشخص به عنوان عضو هیئترئیسه و خزانهدار هشدار داده و میدهم و گفتهام که ما باید از گیر افتادن در تله فقدان منابع پرهیز کنیم، چون شهرداری دستگاه عمومی غیردولتی درآمد هزینهای است و با دستگاههای دولتی که از بودجه عمومی سهمی دارند متفاوت است. دو راهبرد اساسی برای اداره شهر وجود دارد؛ اول اینکه از طریق افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها به سمتی حرکت کنیم که شهر سبکتر و ارزانتر اداره بشود و دوم اینکه در جهت درآمدی نیز باید به سمتی حرکت کنیم که منابع جدیدی شناسایی و دریافت شود. کاهش هزینه مترادف با افزایش بهرهوری و چابک سازی سازمان از یکسو و خلق منابع جدید درآمدی از سوی دیگر از راهبردهای شورای پنجم است. شورای پنجم وارث ساختاری پهن، گسترده، غیر چابک و پرهزینه با بهرهوری پایین است. ما برای کاهش هزینه، شهردار را موظف کردهایم در برنامه سوم و بودجه در اولین فرصت لایحه کوچکسازی شهرداری را ارائه کند؛ به عبارتی تجدیدنظر در حد و اندازه سازمان شهرداری صیانتی است که باید به سمت آن حرکت کنیم. شورا مصوب کرده که آقای شهردار حوزههای معاونت خود را حداقل در حد یکسوم کاهش بدهد که این کار با توجه به مأموریتهای شهرداری شدنی است. همچنین بخشی از 43 شرکت و سازمان از لحاظ تجانس مدیریتی و وظیفهای باهم توازی دارند و قابل ادغام هستند. برخی از شرکتها موضوعیت کاری خود را از دست دادهاند؛ بنابراین کوچکسازی چه در ساختار کلان سازمان و چه در ساختار تفضیلی، انتخابی نسبتاً پیچیده و دشوار است.

با توجه به این رویکرد امکان بیکار شدن کارکنان شهرداری وجود دارد؛ آیا در این زمینه تصمیمی گرفتهشده است؟

مهندسی مجدد سازمان که مدنظر شورای پنجم است و مشخصاً در کمیسیون برنامهو بودجه که مسئولیت آن بر عهده من است دنبال میشود، اصلاح ساختار از بالا است نه از پایین و باتجربه و دانش کمی که در این حوزه دارم ما میتوانیم شهرداری را بدون بیکار شدن کارکنان کوچک کنیم. این طرح در دستور کار ما است و آقای شهردار چند ماهی تأخیر داشتند و من روز 28 آبان طی صحبتی با معاونین ایشان اعلام کردم که هرچه زودتر باید اصلاح ساختار انجام شود. در حقیقت ما به هر میزانی که بتوانیم سازمان را کوچک و چابک و کارآمد کنیم به همان میزان از دامنه و مقدار هزینههای ما کاسته خواهد شد و از منظر محاسباتی منابع جدید درآمدی خلق خواهند شد. متقابلاً همانطور است که شناسایی منابع جدید درآمدی با حفظ اصول و مبانی موردنظر شورای پنجم عبارت است از اینکه شهر را بهگونهای اداره کنیم که از حیث تأمین منابع، کمتر متکی به درامدهای ناپایدار و حوزه ساختوسازهای شهری باشد، مثل توقف شهر فروشی. در امکان چنین تغییری در کوتاه مدت میسر نیست. ما نیز ظرف دو سال به میزان 27 درصد در تحقق این امر موفق بودیم، ولی هنوز تا رسیدن به هدف راه درازی در پیش است. برای شناسایی منابع جدید درآمدی همکاری خوب بین شورای شهر، شهرداری، مجلس و دولت شکلگرفته است. برای ایجاد درآمد پایدار و اداره بهتر شهر دو لایحه مهم و سرنوشتساز در حوزه مدیریت شهری در مجلس مطرح است؛ یکی «لایحه اصلاح مالیات بر ارزش افزوده» است که هنوز به تصویب نهایی نرسیده است و تعیین میکند که از محل مالیات بر ارزش افزوده سهم کلانشهرها تهران چقدر است. ما به دنبال این هستیم که سهم شهرداری از 3 درصد مالیات بر ارزش افزوده که در حال حاضر وجود دارد به حداقل 5 درصد برسد. لایحه دومی که خوشبختانه دو فوریت آن با همکاری همه نمایندگان مجلس از فراکسیون امید گرفته تا مدیریت شهری با بیش از 180 رأی اولویت گرفت و رسیدگی خواهد شد قانون «درآمدهای پایدار شهرداریها و دهیاریها» است که امیدواریم با همکاری بین شورای شهر تهران، شورای عالی استانها و کمیسیونهای تخصصی مثل کمسیون اقتصاد، برنامه و بودجه، شوراها و امور داخلی مجلس به گونه ای قانونگذاری شود که سهم واقعی شهر از ذینفعان و هزینه کنندگان اعم از سرویس گیرندگان حقیقی و حقوقی در قالب عوارض شهری دریافت شود و این خلطی که امروز بین مالیات و عوارض است تفکیک شود. در حوزه مدیریت شهری نیز این امکان را در قالب همکاری مشترک شناسایی کردیم که با تسریع در وصول مطالبات شهرداری از دولت و اشخاص حقیقی و حقوقی به سمتی حرکت کنیم که 47 درصد را افزایش دهیم. در مجموع به عنوان شخصی که کمی در حوزه محاسباتی و مالی و مدیریتی تجربه دارم چارهجویی در مورد تأمین منابع مالی اداره شهر تهران را که فقط یک کلانشهر نیست بلکه پایتخت جمهوری اسلامی ایران است، در قالب نظام درآمد هزینهای مستلزم امکانات فنی و پیچیده و شجاعانه میدانم.