محمد سالاری تشریح کرد
شورای پنجم 70درصد از تخلفات مناطق 22گانه را کاهش داده است
رییس کمیسیون شهرسازی و معماری به مناسبت روز شوراها بر عملکرد مثبت شورای پنجم تاکید کرد و افزود: شورای پنجم 70درصد از تخلفات مناطق 22گانه را کاهش داده است
نظر شما درباره عملکرد شوراها در رابطه با جلوگیری از شهر فروشی و بودجه پایدار برای شهرداری چیست؟
عملکرد شورای پنجم مبتنی بر مطالباتی است که شهروندان تهرانی داشته و دارند. کمیسیونهای تخصصی استراتژی خود را بر اساس توجه به جایگاه حقوق عمومی در شهر تهران تدوین کردهاند، چراکه اعتقادداریم اشکالات و بحرانهای موجود شهرهای کشور و جامعه شهری ما ریشه اش عدم توجه به جایگاه حقوق عمومی و نظام تصمیمگیری در حوزه های شهرسازی و معماری بوده است. اگر شهرها به این وضعیت رسیدهاند و با چالشها و ابر چالشها روبرو هستند، نتیجه همین عدم توجه به جایگاه حقوق عمومی در شهرها بوده است. منظور از عدم توجه به جایگاه حقوق عمومی این است که مدیران شهرداریها و اعضای شوراها و جامعه شهری در اصل رویکردشان بیشتر معطوف به سوداگری بوده است. این در حالی است که رویکرد استراتژیک در جامعه شهری و اولویت مدیریت شهری باید مبتنی بر صیانت و حفاظت از سرمایههای شهر یعنی حقوق عمومی شهر باشد. این رویکرد غلط از دهه شصت آغاز شد که تصمیم گرفته شد، شهرداریها خودکفا و بدون حمایت دولت اداره و از بودجه کشور سهمی نداشته باشند. متأسفانه لایحه درآمدهای پایدار برای شهرداریها بعد از چهل سال هنوز به تصویب نرسیده است. دولت اول روحانی این لایحه را ارائه داد ولی در مجلس بدون تصمیمگیری مانده است. این باعث شد مدیران شهری رویکرد خود برای اداره شهرها را در بارگذاری و شهر فروشی ببینند. در دهههای گذشته شاهد فروش املاک و اراضی شهر توسط شهرداریها بودهایم که داراییهای شهر بوده است و میشد با عدم فروش آنها از محل تأمین درآمد پایدار شهرها را اداره کرد. سال 91 طرح تفضیلی شهر تهران ابلاغ شد ولی متأسفانه مدیران وقت شهرداری به مفاد طرح تفضیلی عمل نکردند. آنها با فروش تراکم غیرقانونی و بارگذاری انبوه در فضای طرح تفضیلی شهر در دهه گذشته علیرغم اینکه در حوزههای سختافزاری کارنامه مثبتی داشتند و مجموعهای از بزرگراههای درونشهری، اتوبانها، تونلها و... را ساختند، اما اشکالی اساسی که در آن زمان وجود داشت این بود که در ابتدا برای ساخت پروژههای بزرگ مقیاس مثل اتوبانهای امام علی، صیاد شیرازی، اتوبان صدر و ... بخش عمدهای از املاک و اراضی بزرگمقیاس و ارزشمند شهر بابت احداث اتوبانها فروخته میشد. لازم به ذکر است که در این پروژهها طرح تفضیلی هم رعایت نمیشد و بارگذاریهای انبوه صورت میگرفت. نتیجه این اقدامات کاهش آلودگی هوا و کاهش ترافیک را در پی نداشت و باعث تردد بیشتر وسایل نقلیه در فضای شهر شد و مردم شاهد افزایش گرههای ترافیکی و آلودگی هوا شدند. دلیل این اشتباه استراتژیک این بود که در آن زمان به پیوستهای مطالعاتی دورههای گذشته مدیریت شهری توجهی نمیشد و به جای اینکه از راه مطالعات به پروژه برسند، برعکس از پیمانکار به پروژه میرسیدند، درنتیجه در فرایند قراردادهای پیمانکاری فساد و رانت وجود داشت.
میزان شهر فروشی چقدر بوده یا هست؟
واقعیت این است که شهرداری تهران در بین کلانشهرهای کشور بیشترین دارایی ملکی را داشته و دارد. این ثروت به جز بخشی از املاک ریز که مانده در دوره قالیباف به فروش رفته است. بیشتر این املاک برای ساخت پروژههای بزرگ مقیاسی چون اتوبان امام علی، اتوبان صدر و ... از دست رفته است. من در زمان قالیباف این مسئله را شخصاً در جلسات شورا به وی گفتم. نمیتوان گفت: قالیباف کاری نکرده است ولی اینکه کارهای او منجر به افزایش کیفیت زندگی شهری نشده و به توسعه پایدار نیز نینجامیده است، بلکه چالشهای اساسی برای زندگی شهری ایجاد کرده است. متأسفانه رویهای غلط که در تهران از زمان شهرداری کرباسچی به بعد باب شد به بقیه کلانشهرها سرایت کرد و شهرهایی که قبلاً از بودجه دولت استفاده میکردند به تبعیت از تهران به شهر فروشی روی آوردند. تخلفات ساختمانی و توسعه بیرویه شهر و بارگذاری در مسیر رودخانهها، رودها، درهها، کوهها، دشتها، مزارع، منابع طبیعی و ... وجود داشت و کموبیش هنوز هم وجود دارد.
آیا شهر فروشی در تهران متوقفشده است؟
ما در کمیسیون شهرسازی و معماری تصمیم به توقف شهر فروشی گرفتیم. ما و مردم شاهد یک پارادوکس بودیم، چون رویکرد جامعه مدنی چیز دیگری بود، زیرا تشکلهای حرفهای و صاحبنظران توقف شهر فروشی را مطالبه میکردند، ولی از منظر عمومی جامعه شهری، شهردارانی موفق جلوه میکردند که شهر را به کارگاهی عمرانی تبدیل کنند. افراد فکر میکنند که شورای پنجم شورای کارآمدی نیست، چرا بزرگراه نمیسازد و پروژههای بزرگ سختافزاری ندارد. پارادوکس دیگر بحران مالی است. بیش از پنجاه هزار میلیارد تومان بدهی از دوره شهرداری قالیباف باقیمانده است. روند شهر فروشی باعث شده تا پهنههای درآمدزای طرح تفضیلی اشباع شود. رأیدهندگان به اعضای شورای شهر تهران با انبوهی از آرزوها و آمال در صفهای طولانی ایستادند و رأی تاریخی به 21 عضو شورای شهر تهران دادند. ما در این ارتباط در کمیسیون معماری و شهرسازی برای جلوگیری از شهر فروشی تلاش میکنیم و به دنبال تحقق مطالبات رأیدهندگان هستیم. اولین تصمیم شورای پنجم این بود که مصوبه «برج باغ» را که شورای چهارم تصویب کرده بود لغو کرد. در اولویت بعدی به تصمیمات متخلفانهای که در شهرداریهای مناطق و در شوراهای معماری و یا توافقات گرفته میشد ورود کردیم. در این شوراها مجموعهای از تصمیمات متخلفانه ازجمله اضافه طبقه، تغییر کاربری از پارکینگ به مسکونی و اداری و تجاری، تغییر فضای سبز و... گرفته میشد که در حوزه اختیارات آنها نبود و این فرایند غلط مصداق عینی شهر فروشی متخلفانه بود.
شورای پنجم 70 درصد از تخلفاتی را که در مناطق 22 گانه صورت میگرفت کاهش داده است. این تصمیم با مقاومت شهرداریهای مناطق روبرو شد. اکنون لایحه تعیین حدود اختیارات شوراهای معماری با رویکرد تغییر و کاهش اختیارات در دستور شورا است که تصویب خواهد شد. اگر لغو مصوبه «برج باغ» را گام اول اصلاحات رویه غلط باشد، لغو اختیارات شوراهای مناطق 22 گانه شهرداریها گام دوم است. شورای پنجم تلاش میکند چند صد هکتار از باغات کن، فرحزاد، کوهستان، دشتستان، روستاهای فرحزاد را به تفرجگاه عمومی در مقیاسی ملی و جهانی تبدیل کند. مسئله دیگر توجه به عرصههای عمومی و پلاتوهای شهری است. ما اعتقادداریم که شهرسازی و معماری در دهههای گذشته بیش از اینکه «انسانمحور» باشد «خودرو محور» شده است که انسان در آن به حاشیه راندهشده است؛ برای انسانمحور شدن شهر باید حملونقل عمومی توسعه یابد و محدودیتهایی برای حضور خودروها در فضاهای عمومی شکل گیرد و درنهایت شاهد بازپسگیری عرصههای عمومی از خودروها به نفع انسان باشیم. توجه به بافتهای فرسوده یکی دیگر از اولویتهای شورای پنجم است که در این ارتباط محلات بازآفرینی و زیباسازی میشوند.
