-عضو شورای اسلامی شهر تهران

هنوز چهره گندمگون کودک که از بی‌آبی و دشواری‌ها رو به مخاطب چاره‌ می‌جوید و کمک می‌خواهد، به گریه می‌افتد و بی‌پناه است، پیش‌روی همگان است. ارتش جمهوری اسلامی ایران به یاری شتافته و امیدهایی پدید آورده است.

پهنه بزرگی از این سرزمین در برابر خشک‌سالی و گرما و نبود برنامه پیشگیری‌کننده در گریه‌های دختر خردسال نمود یافت و تصویرش دست به دست و گوشی به گوشی گشت. تشنگی بخش‌های زیادی از ایران و درماندگی مردم در شرایط سخت و توان‌‌فرسا واقعیتی است که پس از دهه‌ها هشدار کارشناسان و برآورد متخصصان پیش‌روی امروز ماست.

اقلیم‌شناسان همواره از بایستگی پایش و مدیریت منابع محدود سخن گفتند و چه بسیار گفته‌هایشان بر کاغذهای مقاله‌های همایش‌‌های علمی ماند بدون آنکه به کار و برنامه‌ای اثربخش برای پیشگیری از این درماندگی تبدیل شود.

آب همواره در تاریخ تمدن آدمیان منبع کلیدی و مایه تنظیم آبادانی، شکوفایی و رونق و دستمایه تنظیم قدرت بوده است. کشورهایی که از منابع آب شیرین کم‌بهره‌ بوده‌اند، به محض برخورداری از سود منابع دیگرشان در پی دستیابی به فناوری تبدیل آب شور برآمده‌اند تا بتوانند این نیاز پایه را برآورده و دستمایه تنظیم قدرت را از آن خود کنند. این در حالی است که ایران به مثابه مهد بالندگی و گسترش تمدن‌های کهن و بزرگ همواره برخوردار از سرچشمه‌ها، رودها و جریان‌های فصلی آب شیرین بوده و از سویی از میراث کهن، راهبردی و یگانه‌ای مانند کاریز (قنات) بهره برده ولی امروز درگیر چالش مدیریت منابع آب شیرین شده است.

ناآگاهی از ارزش کلیدی رشته‌های کاریز در پهنه سرزمینی، ناهماهنگی برنامه‌ها و بی‌‌توجهی به دگرگونی‌های اقلیمی و جمعیتی به بهره‌برداری نادرست و فزون بر توان اقلیم انجامیده و در تنظیم رابطه با همسایگان و حقابه‌های مشترک وضعیت مدیریت منابع آب را در کشورمان دچار چالش‌های توان‌فرسا کرده است.

فشار جمعیتی در برخی کانون‌ها، نبود برنامه اقدام برای پیش‌‌بینی و پیشگیری، توسعه نامتوازن صنایع آب‌‌بر، نداشتن برنامه توسعه فناوری‌های نوین در مدیریت اقلیم همگی بر پیچیدگی شرایط افزوده است.

در چنین وضعیتی شوربختانه به‌ گونه‌ای کلیشه‌ای نهادهای رسمی پیکان را به سوی مردم و فرهنگ مصرف بازمی‌گردانند؛ در حالی که مسئله آب در پهنه گسترده سرزمین مسئله مصرف نیست، بلکه مسئله اصلی برنامه‌ها و راهبردهای مدیریت منابع آب، تقسیم سهم آب، تنظیم صنایع با اقلیم و تدبیر نظام توزیع آب سازگار با اقلیم است.

به سخن دیگر، مسئله آب در ایران چالشی مدیریتی و فرهنگ مدیران عالی کشور در زمینه توسعه پایدار و آب است نه فرهنگ مصرف مردم. مسئله آب یک واقعیت است و مسئله ما امروز فرهنگی هم هست. چهره رنجیده و تشنه دختر ایران نمود درماندگی مردم در برابر فرهنگ چالش‌آفرین مدیریت منابع طبیعی و آب در طی دهه‌هاست و پرسش او در واقع به نمایندگی از جامعه خطاب به مدیریت کشور است. آیا نظام مدیریتی این تشنگی و پرسش را دریافته و در پی چاره‌جویی است؟ امید که پیش از آنکه از این سخت‌تر شود، راه چاره‌جویی باشد.

-روزنامه شرق