محمد سالاری در گفت و گو با شرق از ابر پروژه مدیریت شهری دوره پنجم گفت:

پایان امپراطوری سوداگری در شهر

سالهاست کلانشهرهای کشور ما در گردابی از مشکلات درهم‌تنیده از قربانی شدن سرانه‌های خدماتی به نفع بارگذاری های انبوه تا خودرو محوری شهرها، آلودگی های زیست محیطی، ترافیک، بی‌ضابطگی، رانت، امضاهای طلایی، سوداگری، فساد و عدم توجه به حقوق عمومی و کیفیت زندگی در شهرها گرفتار شده‌اند.اما چه نگاه‌ها و رویکردهایی بر نحوه حکمرانی کلان و مدیریت‌های شهری ما حاکم شده که ما را به اینجا رسانده است؟

محمد سالاری رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در گفت و گو با شرق تغییر پارادایم از شهرسازی سوداگرا به شهرسازی انسانگرا را ابر پروژه را به عنوان ابر پروژه مدیریت شهری دوره پنجم معرفی می کند و ضمن تشریح چرخه باطل شهرفروشی به بیان دستاورهای دوره پنجم می پردازد.

آغاز چرخه شهر فروشی با توسل شهرداری ها به درآمدزایی به هر قیمتی

سالاری  در تشریح چرخه باطل شهر فروشی که از دوره های گذشته نه تنها در شهر تهران بلکه در سایر کلانشهرها و شهرهای کشور رواج یافته است،گفت: فقدان یک برنامه برای اقتصاد شهرها حتی قبل از پیروزی انقلاب و بعد از اتمام جنگ تحمیلی باعث شد که درآمدزایی به هر شیوه و قیمتی تبدیل به یک استراتژی در اقتصاد سیاسی کشور و اداره امور شهرها شودکه هنوز هم فقدان این برنامه تداوم دارد. شیوه تامین درآمد شهرها تحت تاثیر اقتصاد سیاسی که همان اقتصاد نفتی بود، در شهرها به سمت اقتصاد زمین و مسکن رفت و باعث شد نظام حکمرانی و اداره امور شهرها، استراتژی شهرفروشی را به عنوان رویکرد غالب انتخاب کنند.

 وی فقدان چارچوب و برنامه برای اقتصاد شهر، عدم تعریف درآمدهای پایدار قانونی برای شهرها، خودکفا اعلام کردن کلانشهرها بدون پیش بینی  شیوه صحیح کسب درآمد و تاخیر در تصویب و ابلاغ طرح های توسعه شهری را از عوامل توسل مدیریت های شهری به درآمدزایی از هر شیوه ای عنوان کرد.

شهر فروشی در تمام ابعاد

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با اشاره به اینکه درآمدزایی به هر شیوه و قیمتی موجب شد که شهرفروشی در تمامی ابعاد در تهران و سایر شهرها نهادینه شود، اظهار داشت: شهرفروشی در تمامی ابعاد یعنی تغییر کاربری و تراکم فروشی بی ضابطه با هدف درآمدزایی که نگاه کالایی به شهر دارد و شهر را فقط بستر کالبدی می داند و سازمان اجتماعی و شهروندان شهر را رها کرده است.

توسعه شهر مبتنی بر درآمدزایی

سالاری در خصوص تدوین طرح های جامع و تفصیلی در مدیریت های شهری گذشته تحت تاثیر درآمدزایی به جای توجه به کیفیت زندگی گفت: در دوره گذشته که مغایرت های طرح تفصیلی و طرح جامع را بررسی می کردیم، متوجه شدیم که احمدی نژاد در آخرین جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری در خصوص طرح تفصیلی شهر تهران، دو میلیون نفر جمعیت را به شهر تهران اضافه کرده و اجازه بارگذاری در باغات انبوه کن، فرحزاد و سوهانک را صادر می کند. کلیه اراضی و املاک زمین شهری در کل مناطق که قرار بود برای سرانه های خدماتی استفاده شود و کاربری لکه سفید داشت نیز تبدیل به پهنه m (مختلط) و r  (مسکونی) برای فروش شد.  

وی ادامه داد: مصوبه برج باغ که شورای دوم تصویب کرده بود، در شورای عالی شهرسازی و معماری به عنوان دستورالعمل ماده 14  ملاک عمل در شهر تهران  جایگزین بارگذاری دو تا هفت و نیم درصد می شود. کل بافت فرسوده شهر تهران 3268 هکتار بوده که با پیشنهاد شهرداری 14 هزار هکتار بافت ناپایدار که در طرح جامع نیز تعریف نشده بود، به طرح تفصیلی اضافه می شود.

برج سازی خارج از قاعده در منطقه 22

این عضو شورای شهر تهران با اشاره به تداوم برج سازی در منطقه 22 در سند طرح تفصیلی شهر تهران، بیان کرد: در اقدامی دیگر، بند 29-16 به طرح تفصیلی یکپارچه سال 91 اضافه می شود، این در حالیست که قرار بود با ابلاغ طرح تفصیلی، تمام مصوبات گذشته و بخشنامه ها لغو شود و مردم بصورت شفاف در سامانه شهرسازی حقوق مکتسبه خود را ببینند اما با آمدن بند 29-16، بلند مرتبه سازی بالای 21 طبقه در این منطقه تمدید شد و هیچ گروهی از نخبگان، کارشناسان، جامعه مدنی و شوراییان و دولت و نهادهای نظارتی اعتراضی نمی کنند، چراکه تمام استراتژی به سمت شهرفروشی و ساخت و سودآوری رفته است.

رکورد زنی صدور پروانه در  سال های 89 تا 92

سالاری ادامه داد: استفاده از تاخیر در ابلاغ طرح تفصیلی برای درآمدزایی و رکورد زنی صدور پروانه در  سال های 89 تا 91 گام دیگری برای شهر فروشی بود، در سال 90 بیش از 30 هزار پروانه ساختمانی صادر شد، این در حالیست که این عدد، اکنون در سال 99 به کمتر از 10 هزار پروانه با مساحت حدود 6 میلیون متر مربع در سال رسیده است و این یعنی در همین سال ها و همزمان با ابلاغ طرح تفصیلی سالانه در حدود  16 تا 19 میلیون متر مربع بارگذاری انجام می شد و  باید گفت حتی از ابلاغ هم به عنوان ابزاری برای درآمدزایی و شهرفروشی استفاده کردند.

 وی با اشاره به بارگذاری های انبوه درعرصه های عمومی و پادگان ها برای درآمدزایی در دوره های گذشته مدیریت شهری گفت: پادگان 06 و اکثر پادگان ها و عرصه های عمومی بیشترین بارگذاری را می گیرند و در طرح تفصیلی بصورت قانونی شهرفروشی را ترویج می کنند.

یکه دهه تصمیم گیری در کمیسیون ماده 5 با رویکرد درآمدزایی

سالاری، رویکرد درآمدزایی حاکم بر تصمیمات کمیسیون های ماده 5 را عامل دیگری برای شهر فروشی دانست و گفت: بعد از ابلاغ طرح تفصیلی، از آنجاییکه تکالیف انجام نشده بود، مجوز بلند مرتبه سازی ها و مال سازی های بی قاعده در کمیسیون ماده 5 رقم می خورد. بررسی ها نشان می دهد طی 10 سال گذشته منتهی به سال 1396، 83 درصد تصمیمات این کمیسیون بصورت موردی و با رویکرد درآمدزایی و تنها 13 درصد مربوط به طرح های موضعی و موضوعی بوده است، آنهم اغلب طرح های موضعی مربوط به شبکه معابر و بزرگراه سازی نه معطوف به نگاه کیفیت بخشی.

تصمیم گیری های فراتر از قانون در شوراهای معماری مناطق

وی با اشاره به درآمدزایی شهرداری ها از شوراهای معماری و شورای توافقات مناطق اظهار داشت: در شوراهای معماری مناطق بیش از 80 درصد تصمیم گیری ها فراتر از طرح تفصیلی بوده و شهرفروشی به معنای واقعی را رقم زده است. به عنوان مثال سال 91 در منطقه یک، 1240 اضافه طبقه داده شده است، در حالیکه این رقم در سال 99 به صفر رسید.

سالاری در بخش دیگر سخنان خود به فروش اراضی سرانه های خدماتی برای درآمدزایی اشاره کرد و گفت:  بر اساس گزارش تلفیق حسابرسی شهرداری تهران  سال 93 ، 22 میلیون متر مربع از اراضی ناشی از قاعده 70-30 که شهرداری باید برای خدمات در نظر می گرفت، در راستای درآمدزایی فروخته می شود.

ساخت و سودآوری درتقابل با کیفیت

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران ساخت و سودآوری درتقابل با کیفیت را بخش دیگری از چرخه شهرفروشی عنوان کرد و ادامه داد: گسیل دادن منابع درآمدی ناشی از شهرفروشی به سمت مگاپروژه ها بدون توجه به آثار و تبعات آن ها برای کسب جایگاه در سپهر سیاسی و خرید اعتبار با استفاده از چرخه پول پاشی، خودرو محور کردن شهر و نهادینه شدن رویکرد انعقاد قراردادهای گسترده بدون نیازسنجی آن ها که تبدیل به سونامی قرار دادهای پیمانکاری شده بود و غافل شدن از کیفیت زندگی، منجر به مغفول ماندن هویت، معنا و ابعاد نرم افزاری شهر شد.

سوداگری تشدید کننده شهرفروشی

سالاری سوداگری در دوره های گذشته مدیریت شهری را تشدید کننده شهرفروشی دانست و گفت: این چرخه برای ذینفعان و اقلیت شهر، دولت، نهاد های حاکمیتی، بنگاه های اقتصادی و بانک ها جذاب بود و زمینه برای ورود آن ها به حوزه مسکن را فراهم می کرد که همین موضوع موجب برهم خوردن نظام عرضه و تقاضا در حوزه مسکن می شود. بانک ها بجای آنکه پول های مردم را برای توسعه کشور بکار ببندند، این سرمایه را به حوزه شهرسازی می آورند. جایگزینی روابط و منافع شخصی به جای ضابطه گرایی در تصمیم گیری ها بخش دیگری از این چرخه است، چراکه در این شرایط شهرداری ها به مرکز قدرت تبدیل می شوند که تمام نهادهای کشور به آن نیاز دارد.

پشت پا زدن به حقوق عمومی

وی ادامه داد:  انبوه قراردادهای پیمانکاری بدون رعایت تشریفات قانونی در خلاء شفافیت که به تمام شهرهای کشور تسری پیدا کرده است، ایجاد بسترسودجویی در محافل تصمیم گیری شهرداری ها اعم از کمیسیون های ماده 5، شوراهای معماری و توافقات مناطق و پشت پا زدن به حقوق عمومی تبدیل به رویکرد می شود.  انجام پیوست های مطالعاتی صوری و نمایشی بعد از تعریف و اتمام اکثر پروژه ها، اعطا مجوز پیش پروانه ها و بارگذاری های انبوه بدون توجه به مصالح عمومی و پیوست های مطالعاتی که در این بخش به شهرداران مناطق دسترسی ویژه برای صدور مجوز ساخت و ساز برای مال ها و مگا مال ها و ... می دهند که پروژه بابک زنجانی، گودهای پرخطر موجود در شهر و... نتیجه این رویکرد است.  زمینه سازی و رسمیت بخشیدن به ترجیح منافع شخصی و گروهی به منافع عمومی و  واگذاری و تهاتر دارایی های ملکی شهرداری بدون رعایت قوانین و حقوق عمومی از دیگر اقدامات، در راستای شهر فروشی است.

تدوام شهر فروشی برای جبران تبعات و درآمدزایی مجدد

سالار گفت: موارد ذکر شده موجب می شود که به یکباره مردم شهرها متوجه شوند که این رویکرد علی رغم جذابیتی که داشته و ایجاد اشتغال کرده و بنگاه های اقتصادی و صنعت مسکن و صنایع وابسته را فعال کرده اما تبعات سوئی را به همراه داشته است.

وی تصریح کرد:کاهش سرانه های خدماتی و تنزل کیفیت زندگی، از بین رفتن درختان و میراث طبیعی شهر، از بین رفتن قنات ها و میراث تاریخی، از بین رفتن عرصه های عمومی، از دست دادن دارایی های پایدار شهر و بدهکار شدن شهرداری، افزایش ترافیک علیرغم ایجاد بزرگراه های شهری و افزایش آلودگی هوا، غالب شدن خودرو محوری بر انسان محوری، عدم توجه به ایمنی شهری و ساختمان های آنها،  ساخت ۱۲۵۰۰ ساختمان روی گسل که البته همه آن ها پرخطر نیستند و... از تبعات رویکرد شهرفروشی است. این روند موجب می شود که چرخه شهرفروشی ادامه پیدا کند برای اینکه درآمد کسب شود تا تبعات جبران شود.

پایان امپراطوری شهر فروشی و پول پاشی

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در ادامه با تاکید بر اینکه با روی کار آمدن مدیریت شهری دوره پنجم، کیفیت زندگی و حقوق عمومی مورد توجه قرار گرفت و این رویکرد چرخه باطل شهرفروشی را متوقف کرد،گفت: شورای پنجم زمانی زمام امور پایتخت را برعهده گرفت که بلافاصله سخت ترین تحریم های تاریخ کشور از سوی استکبار جهانی بر کشور ما اعمال شد، در این زمان  بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی از دوره قبل به این دوره به ارث رسیده بود، محدودیت های جدی برای انتخاب مهم‌ترین اختیار شوراهای شهر یعنی انتخاب شهردار برای ما تحمیل شد که موجب شد اولین و دومین شهردار خود را بدون اراده از دست بدهیم، ظرفیت درآمد زایی طرح تفصیلی پیش خور شده بود و دارایی های ملکی شهرداری به  تاراج رفته بود و یا در مجموعه پروژه های سخت افزاری بزرگراه سازی تهاتر شده بود،  بانک‌ها و پیمانکاران به دلیل مطالبات معوق، اعتمادشان را به شهرداری از دست داده بودند و در ادامه پاندمی جهانی کرونا که تمامی اقتصادهای جهانی را تحت تاثیر خود قرار داده است، از راه رسید.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران ادامه داد: نگاه حاکم به شهر تهران و به تبع آن سایر شهرهای کشور، نگاه صرفاً درآمدزایی از بستر کالبدی آن به هر شیوه و به هر قیمتی و در تقابل جدی با کیفیت، معنا، محتوا و هویت زندگی انسان های آن بود. شهر فروشی راهبرد اصلی اداره شهرها شده و نگاه شهرسازی و معماری به عنوان بستری برای درآمد زایی تقلیل یافته بود و وجوه اصلی و اساسی شهرسازی و معماری که عبارتند از توسعه پایدار، هویت‌بخشی، ارتقاءکیفیت زندگی و فضای انسان محور به فراموشی سپرده شده بود. در چنین شرایطی به مردم عزیز تهران وعده داده بودیم که نسبت به تغییر پارادایم از پول پاشی و تاراج اموال عمومی، ضابطه فروشی و قانون فروشی، شهر خودرو محور و نظامات تصمیم‌گیری سراسر رانت و فساد به سوی توجه به حقوق عمومی و مبنا قرار دادن قانون و طرح تفصیلی و انضباط بخشی به حوزه مالی و نهادینه کردن شفافیت و نظارت همگانی، توجه به کیفیت و توسعه محله ای و متوقف کردن پروژه های سخت افزاری و مگاپروژه های تولید عارضه برای شهر اقدام کنیم.

ایجاد انضباط مالی در شهرداری

وی با بیان اینکه در دوره پنجم مدیریت شهری تهران، صرفه جویی در هزینه ها و انضباط مالی را در اولویت قرار دادیم، تصریح کرد: در این راستا فرآیند تعریف پروژه های شهری را مبتنی بر نیازسنجی اصلاح کردیم، از سونامی انعقاد قراردادهای غیر ضروری در شهر جلوگیری کردیم، هزینه های شهر را کاهش جدی دادیم، با ایجاد خزانه متمرکز در حوزه مالی و اقتصاد شهری از پول پاشی بی حساب و کتاب جلوگیری کردیم، فرایندهای ذیحسابی و حسابرسی در شهرداری تهران را اصلاح کردیم، هزینه نگهداشت شهر را حداقل تا ۵۰ درصد کاهش دادیم، بدهی پیمانکاران و سایر دیون را پایدارسازی کردیم، بدهی بانک‌ها را در این شرایط بحرانی منابع درآمدی از طریق تهاتر با مطالبات از دولت یعنی اسناد خزانه و عمدتا از محل منابع نقدی و غیر نقدی و بخشودگی جرائم (مجموعا معادل بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان) تسویه کردیم، تسهیلات دریافتی گذشته را به میزان ۲۱ هزار میلیارد تومان تعیین تکلیف کردیم، بدهی پیمانکارانی که  در دو سال ابتدایی شورای پنجم در خیابان بهشت حضور دائم داشتند را به میزان بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان پرداخت و تسویه کردیم.

تحقق نظارت همگانی بر اقدامات مدیریت شهری

وی ادامه داد: در راستای صیانت از حقوق شهر حداقل ۶ هزار میلیارد تومان آرای حقوقی را به نفع شهرداری آن هم به جز مطالبات از برخی نهادهای خاص بازگردانیم، بیش از هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان از اسناد ملکی شهرداری را با تلاش حوزه حقوقی به نام شهرداری مسترد کردیم، فرایند های عملیات مالی شفاف‌سازی و هوشمند شد، قراردادها و صورت وضعیت پیمانکاران بر روی سامانه شفافیت بارگذاری و افشا شد، اطلاعات حوزه شهرسازی و معماری از سال ۹۷ به بعد جهت نظارت همگانی انتشار عمومی یافت.

انضباط بخشی به شهرسازی

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با اشاره به اقدامات انجام شده برای انضباط بخشی به شهرسازی با وجود محدودیت های مالی در دوره پنجم گفت: کاهش فروش 18 میلیون متر مربعی تراکم سال 90 به زیر 9 میلیون متر مربع در سال 98 رسید، رانت و امضاهای طلایی از مناطق حذف شد، انحراف 71 درصدی پروانه های صادره بخصوص اضافه طبقه (در هرسال، در هر منطقه بیش از 1200 و در کل تهران سالانه بیش از  10 هزار اضافه طبقه داده می شد)، در سال 99 این انحرافات را به شکل غیر قابل باوری به صفر رساندیم. با تخلفات ساختمانی بزرگ مقیاس مبارزه و برخورد جدی کردیم به نحوی که تخلفات بیش از 1000 متر مربعی که در تهران رکورد زده بود را به میزان 50 درصد کاهش دادیم.

توقف سونامی مال سازی و بلند مرتبه سازی های بی قاعده

سالاری ادامه داد: رویکرد کمیسیون ماده 5 را که محملی برای ضابطه فروشی و ‌قانون فروشی آن هم مبتنی بر بارگذاری حداکثری بود را اصلاح کردیم، مصوبات این کمیسیون را از 83 درصد پرونده های موردی به توجه بیش از 60 درصدی  به طرح های موضعی و موضوعی در راستای کیفیت بخشی به فضاهای شهری تغییر دادیم. از سونامی مال سازی و بلند مرتبه سازی های بی قاعده و فاقد پیوست های مطالعاتی جلوگیری کردیم و طرح عارضه سنجی ترافیکی را در این خصوص مصوب کردیم، ضمن اینکه مطالعات مربوط به بلندمرتبه سازی اصولی و استقرار مجاز کاربری ها در پاساژ ها و مال ها را پیگیری کردیم که در آستانه تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور قرار دارد. تعیین عوارض ساخت و ساز شهری را برای اولین باردر جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر عدالت اجتماعی و مرغوبیت مکانی به سرانجام رساندیم.

جلوگیری از قانون فروشی و ضابطه فروشی

وی افزود: در دوره پنجم، شهرنفروشی و جلوگیری از قانون فروشی و ضابطه فروشی را جهت صیانت از سرمایه های شهر و صیانت از حقوق عمومی به عنوان اصل اساسی و اجتناب ناپذیر در نظر داشتیم، در این راستا بازپسگیری املاک نجومی واگذار شده را از طریق قانونی پیگیری کردیم، بیش از 2 هزار ملک و ساختمان در اختیار اشخاص حقوقی را شناسایی کردیم، حدود 450 ملک را بازگرداندیم، حدود 700 ملک در آستانه بازگرداندن است و 414 ملک که به نهادهای خاص بدون حساب و کتاب و مصوبه شورا واگذار شده بود را شناسایی کردیم و صورتجلسه کردیم. قراردادهای فی مابین شهرداری و برخی نهادها را شفاف سازی کردیم و صورتجلسه شد که مطالبه نهایی شهرداری چنانچه به نرخ امروز محاسبه شود، بیش از 30 هزار میلیارد تومان ارزش دارد.

سالاری در ادامه تشریح اقدامات حوزه شهرسازی گفت: از بارگذاری های انبوه در پادگان ها و عرصه های عمومی جلوگیری کردیم و بارگذاری 2/2 میلیون متر مربعی پادگان 06 را به زیر 600 هزار متر مربع رساندیم و تا پایان سال انشالله شاهد تبدیل 35 هکتار از آن به پارک عمومی خواهیم بود.

توجه به ظرفیت های کیفی طرح تفصیلی

این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه در دوره پنجم توجه ویژه به ظرفیت های کیفی طرح تفصیلی در کنار ظرفیت کمی آن مد نظر قرار گرفت، بیان کرد: بررسی و تصویب طرح تفصیلی ویژه منطقه 22 (به وسعت 5900 هکتار ) با رویکرد صیانت از فضای سبز و باز و کاهش جمعیت پذیری و تامین سرانه های خدماتی را به تصویب رساندیم و عملیاتی کردیم. حدود 35 طرح موضوعی و موضعی را در راستای ارتقای کیفیت محیطی شهر به سر انجام رساندیم که این طرح های موضعی شامل الحاق حدود 800 هکتار به محدوده 3268 هکتاری بافت فرسوده، طرح بازآفرینی 570 هکتاری محور فدائیان اسلام ، طرح جامع محدوده 120هکتاری مجموعه برج میلاد، طرح 13 هکتاری ساماندهی محله نفرآباد، طرح ویژه بازآفرینی محله کن با رویکرد طراحی شهری و کیفیت بخشی، بازنگری طرح تفصیلی محور کرمان، طرح باربینی و تدقیق نقشه های یکپارچه شبکه معابر شهر تهران، طرح 50 هکتاری شارباغ،‌ طرح اراضی پادگان 06، طرح محور شوش (مناطق 11 ، 12، 16)، طراحی شهری 1270هکتار محدوده واجد ارزش فرحزاد و اراضی پیرامون آن، طرح بازآفرینی پادگان دوشان تپه و ده ها طرح دیگر است.

وی با اشاره به طرح های موضوعی انجام شده در دوره پنجم گفت: دستورالعمل اصلاح ماده14 قانون زمین شهری، دستورالعمل اراضی ذخیره توسعه نوسازی شهر تهران به مساحت 5450 هکتار، تصویب برنامه عملیاتی ساماندهی زیرپهنه های حفاظت ویژه 323 G به وسعت حدود 1729 هکتار  یعنی حدود 8/2 به مساحت شهر تهران، تصویب برنامه زیست شبانه شهر تهران، تدوین نظام انتقال حق توسعه TDR، انجام مطالعات راهبردی توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی TOD در شهر تهران و ایجاد ساز و کار بانک زمین در شهر تهران برای تحقق سرانه های خدماتی، حذف طرح های تعریض غیر ضرور معابر شهری،‌ طرح خط آسمان، طرح بازنگری در ضوابط تامین پارکینگ از جمله طرح های موضوعی به سرانجام رسیده است.

صیانت از میراث طبیعی و باغات

محمد سالاری در خصوص اقدامات انجام شده در مدیریت شهری دوره پنجم در راستای صیانت از میراث طبیعی و محیط زیست، اظهار داشت: مصوبه برج باغ را لغو و مصوبه خانه باغ را به منظور جلوگیری از بارگذاری انبوه در باغات جایگزین آن کردیم. طرح موضعی باغات انبوه و به هم پیوسته تهران از جمله باغات کن ( 1074 هکتار) و فرحزاد ( 211 هکتار ) را در مراجع قانونی تعیین تکلیف کردیم. 18 باغ به مساحت 102352 متر مربع در مناطق غیر برخوردار شهر برای تبدیل به بوستان و تفرجگاه های عمومی تملک شد و 91 بوستان به مساحت (182 هکتار) احداث و به شهر تهران اضافه شد.کمربند سبز  تهران از 39000 هکتار به 43852 هکتار توسعه یافت،‌ قطع اشجار در تهران 60 درصد کاهش یافت، چنارستان خیابان ولیعصر را با کاشت 3 هزار اصله درخت با بن بالای 70 سانتی متر احیا کردیم. از اکوسیستم کوهستانی حفاظت کردیم و شهرداری تهران را ملزم به به ثبت میراث ملی و طبیعی توچال و بی بی شهربانو و جلوگیری از استفاده بیش از توان طبیعی کوهستان های مجاور تهران کردیم.

کمک به دولت در تشکیل شبکه آبرسانی اضطراری و تصفیه خانه بزرگ تهران

وی ادامه داد: منابع آبی پایدار در سطح شهر تهران و اجرای طرح آبرسانی اضطراری شهر تهران  را تامین کردیم. 30 مخزن 100 متر مکعبی درحال بهره برداری و 70 مخزن در مرحله ساخت است و در سال 1400 نیز تعداد 70 مخزن دیگر ساخته خواهد شد تا جمعا 170 مخزن به بهره برداری برسد. 609 مخزن آب به گنجایش 1080000 متر مکعب در سطح مناطق 22 گانه و بازچرخانی آب و استفاده از پساب تصفیه شده احداث شد، تصفیه خانه فاضلاب  فیروز بهرام (با پوشش جمعیتی 2100000 متر مکعب و ظرفت 462 میلیون متر مکعب در راستای کمک به دولت به بهره برداری رسید.توسعه انرژی های تجدید پذیر و بهینه سازی مصرف انرژی با احداث 7 بوستان انرژی و 19 ساختمان انرژی عملیاتی شد، نیرو گاه های خورشیدی از ظرفیت اسمی 270 کیلو وات به 600 کیلو وات توسعه یافت و الگوی مصرف انرژی بیش از 600 ساختمان شهرداری تهران اصلاح شد.

افزایش درآمدزایی از مدیریت پسماند

سالاری در خصوص دیگر اقدامات انجام شده برای حفاظت از محیط زیست به موضوع مدیریت پسماند اشاره کرد و تهیه و تصویب طرح جامع مدیریت پسماند و طرح کاپ، اجرای طرح کاهش پسماند با علمکرد نهایی کاهش پسماند از  7500 تن در روز به 4900 تن (قبل از شیوع کرونا)،‌ طراحی و احداث مراکز و ایستگاه‌های پردازش و بازیافت یکپارچه پسماند شهری در چهار پهنه‌MRF، تولید سالانه 200 هزار تن کمپوست از پسماند، احداث 2 کارخانه پردازش و بازیافت پسماندهای ساختمانی با ظرفیت پردازش ساختمانی به 11هزار تن در روز، اصلاح قراردادهای پسماند مناطق و افزایش درآمدزایی از 1 میلیارد تومان به 16 میلیارد تومان در ماه، تجهیز 10 هزار ساختمان اداری و 5000ساختمان مسکونی در قالب برج و شهرک به سیستم مخزن گذاری تفکیکی را از اقدامات موثر در این حوزه دانست.

وی افزود: احداث و راه اندازی دهکده مهربانی به مساحت ( 17 هزار متر مربع ) و به ظرفیت 1000 قلاده سگ جهت نگهداری از سگ های بلا صاحب از دیگر اقدامات این دوره این دوره برای حفاظت محیط زیست بود.

توجه به هویت و ارزش های معنوی، فرهنگی و تاریخی شهر

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، توجه به هویت و ارزش های معنوی و فرهنگی و تاریخی شهر را از دیگر دستاوردهای دوره پنجم مدیریت شهری دانست و گفت: در راستای توجه به بافت تاریخی شهر، 27 خانه موزه تملک، مرمت و احیا شد و در اختیار شهروندان قرار گرفت و نهضت سرمایه گذاری در احیا بناهای تاریخی و ارزشمند شهر شکل گرفت. بیش از 100 جداره بناهای ارزشمند پیرایش شد و 11 ابنیه تاریخی و فرهنگی معادل یکصد و بیست هزار متر مربع به نفع شهروندان احیا و بازسازی شد، آرامستان های فرهنگی، تاریخی و مذهبی احیا شد. پهنه ها و گذر های فرهنگی متعددی ایجاد و ساماندهی شدند. پایگاه میراث شهری خیابان ولیعصر با هدف ثبت جهانی خیابان ولیعصر (عج) ایجاد شد. مساجد شهر تهران ساماندهی شدند و برای اولین بار  سامانه جانمایی مساجد تهران در نقشه شهر تهران و طرح تفصیلی ایجاد شد.

مرمت و بهسازی نماهای ساختمانی و حذف زوائد شهری

سالاری مرمت و بهسازی نماهای ساختمانی و حذف زوائد شهری در خیابان های مرکزی شهر مانند لاله زار و محمور انقلاب اسلامی حدفاصل چهارراه ولیعصر و میدان فردوسی و ...، ایجاد کافه فرهنگ شهر در سطح محلات، تکمیل مرکز همایش های 32 هزار متر مربعی رازی در جوار برج تاریخی طغرل را از دیگر اقدامات مدیریت شهری در راستای توجه به هویت و ارزش های معنوی و فرهنگی و تاریخی شهر دانست.

شفافیت و هوشمندسازی

وی انتشار عمومی اطلاعات حوزه شهرسازی و معماری، سیستمی کردن فرآیندهای ارائه خدمات شهرسازی و معماری، ایجاد سرویس ها و پلتفرم های متعدد برای ارائه خدمات آنلاین به شهروندان، انتشار عمومی اطلاعات قراردادهای پیمانکاری را از اقدامات مدیریت شهری دوره پنجم در راستای هوشمند سازی و شفافیت عنوان کرد.

باز آفرینی شهری و افزایش تاب آوری

این عضو شورای شهر تهران، تاب آوری و ایمن سازی را از دیگر رویکردهای مورد توجه دوره پنجم عنوان کرد و ادامه داد: در این دوره  33221 ساختمان ناایمن شناسایی شد، سامانه برخط پایش ایمنی ساختمان های ناایمن موجود ایجاد شد و اطلاعات 8000 ساختمان ناایمن را  در این سامانه بر خط بارگذاری کردیم. ایمن سازی 3 بازار تهران، ری و تجریش را پیگیری کردیم. نقشه های پهنه های گسلی در سامانه طرح تفصیلی شهر تهران بارگذاری شد و دیگر امکان ساخت و ساز ساختمان های با اهمیت و پرخطر بر روی گسل ها وجود ندارد.

سالاری، بهره برداری از 6 ایستگاه جدید آتش نشانی و بهره برداری از 5 ایستگاه جدید در سال 1400، نوسازی و بهسازی تجهیزات آتش نشانی با اعتبار 2250 میلیارد تومان به نرخ روز، کاهش 43 ثانیه ای متوسط زمان رسیدن به محل حریق از طریق توسعه ناوگان آتش نشانی، خرید ماشین آلات و تجهیزات عملیاتی ویژه امداد و نجات کوهستان، اجرای 530 کیلومتر کانال انتقال آبهای سطحی، اجرای پروژه بهسازی مسیل ها در سطح شهر تهران و رفع گلوگاه های سیلابی و خطر آفرین شهر تهران و انجام اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از خسارت ناشی از سیلاب های سال های اخیر،‌خرید دستگاه ها و تجهیزات مدرن لرزه نگاری و ایجاد و به روز رسانی سامانه هشدار سریع سیل و زلزله در تهران، ‌راه اندازی 16 ایستگاه پایش وضعیت برای سنجش فرونشست زمین در شهر تهران را از دیگر اقدامات انجام شده برای تاب آور کردن و ایمن کردن شهر عنوان کرد.

 طراحی، اجرا و بهره برداری از  165 هکتار طرح های باز آفرینی شهری

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در ادامه، بازآفرینی شهری را از دیگر رویکردهای مهم مدیریت شهری اصلاح طلب بیان کرد و طراحی، اجرا و بهره برداری طرح های بازآفرینی شهری در بافت های فرسوده به مساحت  165 هکتار، طراحی و اجرای پروژه های بهسازی محیطی به مساحت 367 هزار متر مربع در محلات غیربرخوردار، ساماندهی کیفی میدانگاه های سطح شهر تهران به مساحت 60 هزار متر مربع و اجرای 35 هزار متر مربع کف سازی میدانی، تهیه سند توسعه برای 171 محله غیربرخوردار و تصویب 159 سند در ستاد باز آفرینی شهر تهران و ایجاد سامانه جامع مدیریت محله، تعریف بیش از 1200 پروژه کوچک مقیاس محله ای و ساماندهی و ارتقای کیفی پیاده راه ها، مناسب سازی یک میلیون و هشتصد هزار متر مربع از معابر و عرصه ها و فضاهای عمومی شهر برای تردد معلولان و سالمندان را از مصادیق اجرایی توجه به این رویکرد دانست.

ارتقاء امنیت اجتماعی زنان با بهسازی فضاهای بی دفاع شهری

سالاری در ادامه، شناسایی و بهسازی فضاهای بی دفاع شهری و ارتقای امنیت اجتماعی زنان، افزایش 6 درصدی نرخ نوسازی بافت فرسوده از %40  به تقریباٌ %46 ، طراحی و شروع به اجرای 22 خیابان کامل در سطح تهران، اجرای بیش از 100 هزار متر مربع گذرگاه و درنگاه در بافت فرسوده، تسهیل گری برای توسعه کسب وکار، توانمندسازی و کارآفرینی اجتماعی در قالب 15 طرح کوچک مقیاس در سطح محلات به تعداد 7 هزار نفر،‌ تدوین لایحه تبدیل سرخه حصار به قطب گردشگری شهر تهران را از دیگر اقدامات حوزه باز آفرینی شهری عنوان کرد.

توجه ویژه به اقشار آسیب پذیر و پذیرش طردشدگان

وی با تاکید بر توجه ویژه به اقشار آسیب پذیر و پذیرش طردشدگان و توجه به مناطق کم برخوردار در دوره پنجم گفت: مدیریت شهری در این دوره  دستفروشان  را به رسمیت شناخت و با تدوین و تصویب لوایح مشاغل سیار و بی کانون به سرانجام رسیدن نسبت به ساماندهی آن ها اقدام کرد. احداث و توسعه گرمخانه ها و افزایش پذیرش افراد بی خانمان تا 700 هزار نفر، توانمندسازی کودکان کار و زباله گرد ( شناسایی و جذب افراد تا 70 هزار نفر در سال )، احداث و توسعه همراه سراها در جوار مراکز درمانی در مناطق منتخب برای اسکان  همراهان بیماران،     بازسازی 51 بازار میوه و تره بار و احداث 74 بازار جدید میوه و تره بار در مناطق کم برخوردار، راه اندازی 5 سرای تجربه در 5 پهنه شهر تهران برای سالمندان جهت رسیدن به شهر دوستدار سالمند نیز از جمله اقداماتی است که در حوزه توجه به اقشار آسیب پذیر جامعه انجام شد.

تکریم ارزش های انسانی شهر و حفاظت از یادگارهای متعلق به مفاخر ایران

 سالاری توجه و تجلیل از سرمایه های انسانی شهر را از دیگر موضوعات مورد توجه مدیریت شهری پنجم دانست و گفت: در این دوره سرمایه‏های انسانی شهر و احترام و تکریم به ارزش‏های واقعی شهر، مفاخر و دانشمندان، هنرمندان، ادیبان، موسیقیدانان، تاریخ سازان، قهرمانان مردم که دل در گرو حقوق عمومی مصلحت جمعی داشته‌اند، مورد توجه قرار گرفت و نامگذاری معابر و مکان‌های عمومی در شهر تهران به نام مفاخر ملی، تملک، ساماندهی، خانه های تاریخی متعلق به مشاهیر از جمله خانه چایچیان، خانه ابتهاج، خانه فروغ فرخزاد و ... نیز در همین راستا مرمت و بازسازی شد.

توسعه قلمروهای عمومی

سالاری توسعه قلمروهای عمومی را از دیگر اقدامات این دوره مدیریت شهری بیان کرد و ایجاد پلازاها و میدانگاه های شهری، مناسب سازی فضاها و اماکن عمومی شهر، توسعه شبکه مسیرهای دوچرخه سواری،  و ... را حاصل این نگاه دانست.

افتتاح 30 ایستگاه مترو در دوره پنجم

این عضو شورای شهر تهران در ادامه سخنان با اشاره به سایر اقدامات انجام شده توسط مدیریت شهری دوره پنجم، در تریح اقدامات انجام شده در حوزه توسعه حمل ونقل عمومی و انجام پروژه های عمرانی، به آزادسازی 100 هزار متر مربع فضای کارگاهی در سطح شهر تهران و برگرداندن آرامش به شهروندان اشاره کرد و اظهار داشت: در این دوره از  5/39 کیلومتر مسیر متروی تهران بهره برداری و 30 ایستگاه مترو افتتاح شد. حفاری خط 10 متروی تهران نیز آغاز شد و 31 رام قطار بازسازی  و از 24 رام قطار مترو و 168 دستگاه واگن یک طبقه و 7 دستگاه واگن دو طبقه بهره برداری شد. طراحی و ساخت اولین قطار ملی مترویی با داخلی سازی بیش از 85 درصد از دیگر اقدامات این حوزه بود، بطوریکه در این دوره 20000 میلیارد تومان در حوزه مترو هزینه کردیم.

وی در ادامه به بهره برداری از 500 دستگاه اتوبوس و مینی بوس جدید، نوسازی 10 هزار دستگاه تاکسی فرسوده،‌بهره برداری از 200 کیلومتر مسیر دوچرخه و راه اندازی 75 ایستگاه دوچرخه با استقرار 2500 دوچرخه اشاره کرد .

محمد سالاری همچنین ایجاد 11140 متر شبکه بزرگراهی، 3201 متر تونل و زیرگذر، 2340 متر تقاطع های غیرهمسطح، 350 متر زیر گذر پیاده روی چهار راه گلوبندک، اجرای 517000 تن بهسازی آسفالت معابر، تولید  1400000 تن بهسازی آسفالت معابر، اجرای 10 پروژه مقاوم سازی پل ها و ابنیه از جمله پل کریم خان، امام علی،‌ شهید بابایی- شهید چمران،بلوار مدیریت- نواب، هلال احمر-نواب، امام خمینی- شهید همت، کردستان- شهید چمران،  ملاصدرا-صدرشریعتی-نواب،  قزوین را از اقدامات عمرانی مدیریت شهری دوره پنجم دانست.

شهر تهران با وجود محدودیت ها به بهترین شکل اداره شد

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در پایان گفت: آنچه مطرح شد تنها بخشی از اقدامات و دستاوردهای مدیریت شهری دوره پنجم بود که علی رغم وجود محدودیت‌های منابع درآمدی و محدودیت هایی که در این دوره مبتنی بر توجه به کیفیت زندگی و حقوق عمومی در کاهش وابستگی به درآمدهای ناشی از شهر فروشی و ساخت و ساز در باغات و تغییر کاربری ها اعمال کردیم، خوشبختانه و برخلاف تصورات کسانی که فکر می کردند، در این شرایط، شهرداری تهران ورشکست خواهد شد و از پرداخت حقوق و مزایا و تامین هزینه‌های نگهداشت شهر، باز خواهد ماند، شهر تهران اداره و نگهداشت شهر به بهترین شکل انجام شد.

 وی ادامه داد: فروش فضاها و ظرفیت های شهر متوقف شد، از تاراج  اموال و دارایی های شهر جلوگیری شد، بدهی پیمانکاران و بخشی از بدهی بانک‌ها پرداخت شد، شفافیت در تمامی ابعاد تصمیم‌گیری نهادینه شد، فساد و رانت و امضاهای طلایی به کمترین حد خود رسید،  توسعه محلات و مناطق غیر برخوردار شهر در اولویت جدی قرار گرفت و حقوق عمومی به عنوان مهم ترین اولویت امروز کشور، مورد توجه قرار گرفت. همچنین مطالبات و دارایی‌های شهر که  نزد اشخاص و نهادها بودند تا حد زیادی شناسایی شد و در تقابل با تخلفات و زیاده خواهی ها و قانون شکنی ها ایستادگی شد.

سالاری با بیان اینکه در خصوص تخلفات نهاد ها و حتی دولت همراه، ملاحظه ای صورت نگرفت،‌ گفت:در این دوره حتی با پرداخت هزینه عدم حضور شهردار تهران در هیئت دولت، طبقه خلاف ساختمان نهاد ریاست جمهوری تخریب و از لغو محدودیت ارتفاعی محله جماران جلوگیری شد.

مدیریت شهری پنجم تنها ماند اما موفق بود

این عضو شورای شهر تهران اضافه کرد: تمام اقدامات مذکور و آن ها که فرصت گفتنش فراهم نشد در شرایطی محقق شد که نه تنها از محل صندوق ذخیره ارزی در این شرایط بحرانی، ریالی به شهرداری پرداخت نشد، حتی مطالبات معوقه دولت‌های گذشته و حال نیز پرداخت نشد و جای تاسف از اینکه مجموعه‌ای از صاحبان مقام و قدرت و صاحبان تریبون و صاحبان جایگاه صیانت از حقوق عمومی که همواره داعیه مبارزه با فساد و رانت و توجه به حقوق شهروندان را سر می‌دهند، هیچگاه و در هیچ مناسبتی از دستاوردهای مدیریت شهری پنجم در این شرایط سخت و دشوار یاد نکردند، در حالی که به مدیران گذشته با کارنامه ای که از خود بر جای گذاشته  اند،‌ صدها و هزاران بار آفرین گفتند. امروز بنده و همکارانم خدای متعال را شاکریم که در مبارزه با فساد و رانت و توجه به حقوق عمومی پیشگام بوده ایم و امیدواریم آنچه انجام شد موجبات رضایت شهروندان عزیز تهرانی را فراهم کرده باشد و البته از آنچه نتوانستیم انجام دهیم بایستی از پیشگاه شهروندان عزیز تهرانی عذرخواهی کنیم.