هفته نامه صدا در گزارشی بیان کرد؛
پایان باغکُشی
صدا از ادعای درآمدزایی مدیریت شهری از طریق قطع درختان گزارش میدهد
به گزارش معاونت ارتباطات و امور بین الملل شورای اسلامی شهر تهران به نقل از هفته نامه صدا؛ بیش از 20 سال از تصویب قانون عوارض حفظ و گسترش فضای سبز در شهر تهران میگذرد. بر اساس این قانون در صورتی که مالک یا ذینفعی اقدام به قطع درخت در محدوده شهر تهران کند، باید جریمه شود. با این حال به تازگی دور جدیدی از اتهام زنی به مدیریت شهری تهران این بار از سوی برخی از رسانههای اصولگرا آغاز شده است. چند روز پیش برخی از این رسانهها اتهام درآمدزایی مدیریت شهری از محل قطع درختان را مطرح کرده و این طور القا کردهاند که شورای شهر تهران که همواره بر حفظ باغات و فضا سبز شهری تاکید داشته، ردیفی را در بودجه 1400 به تصویب رسانده است که بر اساس آن شهرداری تهران میتواند در سال آینده 300 میلیارد تومان از محل قطع درختان درآمد کسب کند و این درحالی است که چنین ردیفی در بودجه سال 99 شهرداری تهران وجود نداشته است.ردیف مورد نظر این رسانهها مربوط به دریافت جریمه از قطع درختان از محل عوارض حفظ و گسترش فضای سبز تهران است که تا سالهای گذشته در تبصره بودجه شهرداری تهران منظور میشد. در سالهای گذشته چندین تبصره بدون آنکه ارقامی از آن در بخش درآمدی بودجه شهرداری تهران لحاظ شود، شهرداری را مجاز به دریافت عوارض و جریمه از قطع درختان میکرد اما امسال این تبصرهها خود به ردیف بودجهای مشخص تبدیل شدهاند.
سیدحسن رسولی خزانهدار شورای شهر تهران بارها در جریان بررسی بودجه 1400 شهرداری تهران اعلام کرده است که یکی از ویژگیهای بودجه سال آینده شهرداری در راستای شفافیت مالی این است که برای نخستین بار ارقام مربوط به تبصرهها در ردیفهای مشخص بودجه قرار گرفتند و این موضوع یکی از دلایل افزایش 11 هزار میلیارد تومانی رقم بودجه نسبت به سال گذشته است. بر این اساس تبصرههای مربوط به جریمه قطع درختان هم ردیف مشخصی را در بودجه 1400 دارند.
رقبا به دنبال سیاسیکاری هستند
سناریوی درآمدزایی مدیریت شهری از قطع درختان البته با واکنش اعضای شورای شهر تهران همراه بوده است؛ به طوری که آرش حسینی میلانی رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران ضمن نادرست خواندن تعبیر درآمدزایی از این محل، آن را سیاسی کاری برخی از رقبا دانست. علاوه بر این زهرا صدر اعظم نوری رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری با تکذیب این موضوع، سیاست اتخاذی شورای پنجم در این حوزه را تغییر رویکرد از باغکُشی به حفظ باغات نامید.
در دوره قبلی مدیریت شهری مصوبه برج باغها به نابودی بسیاری از باغات تهران انجامید. تاراج فضای سبز سنتی تهران در دوره مدیریت گذشته از سال 82 آغاز شد. در شورای دوم بود که لایحه برج باغ ها به عنوان تدبیری برای حفظ باغات تهران به تصویب رسید و سه سال بعد به عنوان یکی از پیوست های طرح جامع تهران به رسمیت شناخته شد. بر اساس این مصوبه به صاحبان باغ ها مجوز داده شد تا30 درصد از ملک خود را تا 13 طبقه بسازند. اما این مصوبه به تدریج به نابودی باغات تهران منجر شد چرا که اجازه داد در تمام زمین هایی که باغ شناخته میشدند ساختوساز شروع شود. به طوری که در 84 درصد پروانههای صادر شده از سوی شهرداری تهران سطح اشغال از 35 تا 84 درصد بود و مابقی باغ هم به دلیل گودبرداری کامل عرصه زمین از درختان خالی شد. بر اساس آمار اعلام شده از ابتدای سال ۸۷ تا پایان سال ۹۶ برای نزدیک به ۵۰۰ پلاک باغ با وسعت ۱۲۸ هکتار انواع پروانه ساختمانی صادر شده است که اغلب آنها در منطقه یک تهران قرار داشتند. همچنین بر اساس آمار منتشر شده در دوران 12 ساله مدیریت قالیباف بر شهرداری تهران بیش از 109 پلاک و بیش از 121 هکتار از اراضی باغات نابود و به کاربری مسکونی و تجاری تغییر یافته است. با این حال شورای پنجم در همان ماههای ابتدایی استقرار خود مصوبه برج باغ ها را لغو کرد و پس از مدتی با رویکرد صیانت و حفاظت از باغات، حداقل بارگذاری ممکن، انسانمحوری و دفاع از حقوق شهروندی مصوبه خانه- باغ را جایگزین مصوبه برج-باغ کرد.
افزایش چند باره جریمه قطع درخت
اما افزایش آلودگی هوا و کمبود سرانه فضای سبز در تهران به دلیل دست اندازی متخلفان به عرصه فضای سبز تهران با هدف کسب سود حداکثری از ساخت و ساز باعث شده است تا رقم جریمه دریافتی برای قطع درختان بارها از سوی اعضای شورا در دورههای مختلف تغییر کند. سال 93 و در شورای چهارم بود که با موافقت اعضای شورای شهر جریمه قطع درختان بدون مجوز شورا 2 تا 5 برابر بیشتر شد. تا پیش از آن حدود 8 سال عوارض قطع درختان تغییری نکرده بود. این تغییر در راستای افزایش بازدارندگی قطع درختان صورت گرفت اگرچه همان زمان نیز برخی از اعضا اعلام کردند که این افزایش به حدی نیست که بازدارندگی لازم را ایجاد کند. آخرین بار اما شورای پنجم در سال 97 نسبت به افزایش و تغییر روش محاسبه عوارض قطع درختان اقدام کرد و اخذ عوارض قطع درختان بر مبنای ارزش اکولوژیک آنها به تصویب رسید. تا پیش از این مصوبه میزان عوارض قطع درختان بر اساس وزن حدودی چوب حاصل از درخت محاسبه میشد و افزایش سالانه آن نیز صرفا با در نظر گرفتن ضرایب مشخصی بود. اما شورای پنجم تصمیم گرفت برای محاسبه دقیقتر میزان عوارض ارزش اکولوژیک درختان و فضای سبز را نیز در نظر بگیرد. ارزش اکولوژیکی یک درخت شامل پارامترهایی همچون کنترل فرسایش خاک، تنظیم شرایط اقلیمی، تولید اکسیژن، جذب دی اکسید کربن و ده ها ارزش دیگر است. از این طریق مقدار عوارض با دقت بیشتری محاسبه میشود. همچنین در سال 98 شورای شهر جریمه قطع درختان را بر اساس بن درخت بین 680 هزار تا 118 میلیون تومان تعیین کرد و این رقم در بودجه 1400 شهرداری تهران با افزایش 25 درصدی همراه شد.
شورای پنجم همچنین با بازنگری در کمیسیون ماده 7 و سیستمی کردن فرایند استعلام قطع درخت در جهت حفاظت هوشمند فضای سبز اقدام موثر انجام داد و تلاش کرد با وضع جرائم واقعی قطع اشجار، به سمت واقعی شدن اخذ عوارض ناشی از قطع درختان و خشک شدن آنها حرکت کند. بر اساس آمار منتشر شده طی سالهای ۹۳ تا ۹۶ به طور میانگین سالانه ۴هزار و ۵۰۰ ملک در کمیسیون ماده ۷ مورد بررسی قرار میگرفته و حدود ۱۲ هزار اصله درخت خشکه شده ثبت میشد. در سالهای ۹۷ به بعد به صورت میانگین سالانه ۲۷ هزار پرونده در مناطق بررسی و ۶هزار و ۷۰۰ اصله درخت خشک ثبت شد که این رقم در سال ۹۸ به ۴ هزار و ۳۰۰ اصله رسید. به اعتقاد اعضای شورای شهر این موضوع نشان دهنده موثر بودن سیاست کاهش قطع و خشک شدن درختان است. تلاش شورای پنجم این بود تا جرایم حاصل از قطع درختان به گونهای منظور شود که بازدارندگی لازم را برای قطع درختان داشته باشد.
تخصیص عوارض به تملک باغات علاوه بر این شورای شهر مصوبهای را به تصویب رساند تا منابع حاصل از این جرائم به جای استفاده در امور جاری نظیر حقوق و دستمزد صرف تملک باغات و توسعه فضای سبز استفاده شود. بر این اساس عوارض حفظ و گسترش فضای سبز مبتنی بر ارزش بیولوژیک درختان با عنوان عوارض قطع اشجار پس از واریز به حساب تمرکز درآمد اختصاصی، بدون هرگونه دخل و تصرف و مسدودی در خزانه شهرداری تخصیصیافته محسوب شده و به حساب سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران واریز میشود. سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران نیز مکلف است این مبلغ را صرفا در ردیف اعتباری اختصاصی با عنوان احیا و تملک باغات با اولویت مناطق دارای کمبود فضای سبز هزینه کند.
امسال حدود 240 میلیارد تومان از محل خشک شدن یا قطع درختان به دست آمده است و به گفته صدراعظم نوری تا کنون 23 باغ به مساحت 101 هزار متر مربع تملک و به فضای شهر اضافه شده است، سیاستی که باعث تخریب کمتر فضای سبز و باغات شده و افزایش سرانه فضای سبز تهران افزوده است.