• چهارشنبه ٦ اسفند ١٣٩٩-١٨:٤٩
  • دسته بندی : اخبار
  • شماره خبر : ٢٠٨٥٦
ناهید خداکرمی

پویش همگانی حفظ باغ های تهران

باغ هــا و زمین های مزروعی محدوده شــهرها مکانــی برای پیوند طبیعت و محیط زیســت با زندگی مدرن امروزی اســت. در دهه های گذشــته پایتخت ایران به سمت وسویی حرکت کرده است که مدیریت شــهری برای حمل بار عظیم ناشی از حوادث و بلایا، تغییرات اقلیمی نظیر خشکســالی، معضــلات اجتماعــی همچون اعتیــاد، مهاجرت و حاشیه نشــینی و همچنیــن بحران هــای اقتصادی کشــور ناچار به دســت اندازی به ثروت های عمومی شهر شــده است و برای پرداخت هزینه اداره شــهر نجیب ترین ثروت شهر که همانا سرمایه های طبیعی تهران باشــد را نشانه گرفت.

متأسفانه این رویکرد در شرایطی که هیچ یــک از نهادهــای حاکمیتی مســتقر در پایتخت هزینه هــای خدماتی تحمیلی خــود به مدیریت شــهری را پرداخت نمی کننــد تا حدودی اجتناب ناپذیر به نظر می رســد و همین امر سبب شد تا مدیریت شهری به ناچار در مســیرخطرناک اخذ تصمیمات روزمره، کوتاه مدت و مخرب در قالــب به ظاهر توســعه ای قرار بگیرد که نتیجــه آن به جای ماندن زخمه هایی نامتوازن در کریدورهای ســبز و تنوره های تنفســی شــهر است. شکل گیری منطقه ۲۲ به عنوان نمونه بارز این دست اندازی های بی هدف به سرمایه های شهر است که به نظر می رسد بدون آینده پژوهی در مــورد فواید یا عوارض این حجم از ساخت وســازهای بلندمرتبه بر اکوسیســتم و ساختار معماری پایتخت طراحی و اجرا شد.

این منطقه که از منظر شهرسازی می توانست به منطقه ای برای آینده تبدیل شود و پیش از شروع ساخت وساز ساختمان ها، برج ها و محله های مسکونی بخش هایی از آن دست نخورده باقی بماند تا طرح های زیبای در دل آن پیاده شــود، امروز به نماد بیخردی در شهرسازی و معماری و مخرب محیط زیســت و یکی از عوامل آلودگی هوا تبدیل شده است. در حالی که این طبیعت و زمین های بکر آن می توانست میزبان پروژه هایی نظیر پردیس ســلامت، پارک بزرگ اکولوژیک یا پردیس کودکان ایران باشــد که در پیرامون آن ساختمان های ستادی دولت مستقر می شد و آسیبی همچون استقرار ساختمان های دولتی در زمین های ذخیره شهر تهران یعنی تپه های باارزش عباس آباد وارد نمی شد.

دســت اندازی بــه طبیعت تهران از یک ســو و عملکــرد مدیریت شهری با مصوبه برج باغ ها و تبدیل کاربری زمین های مزروعی و باغات به پهنه های مســکونی و تجاری از ســوی دیگر، کالبــد تهران را از یک باغ شــهر مدرن به شهری نامتوازن در ابعاد گوناگون تبدیل کرد که آثار مخرب آن تا قرن ها کیفیت زندگی در شــهر تهــران را تحت تأثیر قرار خواهد داد. خوشــبختانه شورای پنجم شهر تهران با چندین مصوبه و اقدام تالش کرد تا مانع از ادامه روند تخریب باغات شــود؛ لغو مصوبه معروف به «برج باغ»، تصویب لایحه خانه باغ، اختصاص درآمد حاصل از اخذ جرایم مربوط به لایحه حفظ و گســترش فضای سبز در شهر ها تماما به منظــور تملک و احیای باغات و اراضی مشــجر، به روزکردن شناسنامه باغات و اراضی مشجر شهر تهران، نظارت بر نحوه نگهداری باغات به وســیله مالکان و کمــک به آبیاری و احیــای درختان آن به وسیله شــهرداری و درنهایت برخورد قانونی با افرادی که عامداً اقدام به خشک کردن درختان و نابودی باغات می کنند ازجمله اقداماتی بود که امید به پایداری باغ ها و مزارع شــهری تهران را رقم زده اســت.

گر چه لغو مصوبه برج باغ ها به عنوان گامی باارزش برای بهبود سالمت شــهری مورد اقبال عمومی قرار گرفته اســت اما بیم آن می رود که با اعمال برخی شــیوه های قانونی و حتی مغایر با قانون و سلیقه ای این مصوبه دچار چالش هایی شود و یا در آینده با مصوباتی دیگر به نقطه قبل بازگردد، بنابراین آنچه مهم اســت اتخاذ یک استراتژی پایدار برای حفظ باغ ها و زمین های مزروعی شــهری به عنوان یک سرمایه ملی و تبدیل آن به یک مطالبه و مشــارکت عمومی بر پایه حفظ حقوق عامه اســت که اصلی ترین نیاز آن مشارکت، همراهی و همکاری شهروندان و مالکان باغ ها با شــهرداری است. زیرا مشــارکت عمومی نه تنها در حفظ موهبت های طبیعی شــهر یک رویکرد مردم محور و آینده نگر را امکان پذیر می کنــد بلکه جنبه مهمی برای دســتیابی عادلانه به یک جامعه سالم اســت تا جایی که می توان نیازهای خاص زندگی مدرن شهری را برطرف کرد. محققان توســعه باغ ها و زمین های کشــاورزی شهری را وسیله ای برای حفظ فرهنگ و پیشــگیری از وقــوع جرم نیز توصیف می کنند که ســبب می شــود تا شــهرها در برابر تغییرات اقلیمی و آب وهوای غیر قابل پیش بینی مقاومت کنند و فرصت هایی را برای شهروندان فراهم می کند تا مســتقیما بر بهبود سالمت خود نقش داشته باشند.

اگر چه ادبیات کافی برای مزایای حفظ باغات و افزایش کشاورزی شهری وجود دارد، امــا هنوز در مورد چگونگی اجرای یک اســتراتژی واحد، جامع و یکپارچه برای حفظ آنها شــکاف وجــود دارد و نیاز به اتخاذ مدل های جدید اداره شهر و تملک باغات و زمین های مزروعی احساس می شود تا تهران بتواند امن تر، بی خطر تر، انعطاف پذیرتر و در سطح جهانی قابل رقابت باشد. این شــهرداری است که باید با اســتفاده از سیاست های مالی، مشــارکت بخش خصوصی و دولتی و مدل های درآمد مبتنی بر عملکرد نقش مهمی در ایجاد این تحول بازی کند و با حمایت از ایجاد شهرهای سبز مدرن سازی شهری را تحریک کند تا به جای هزینه کردن از طبیعت و آسمان و زمین با حفظ لکه های خالی باقیمانده یک مدل زنده برای جوان ســازی اقتصاد مدیریت شــهری و حرکت رو به رشــد آینــده را پدید آورد، به نظر می رســد تهران به ســرمایه گذاری مجدد و مدرن ســازی زیر ســاخت های عمده نیاز دارد که با فکرکردن خارج از چارچوب های مرسوم و متداول و مشارکت به روش های جدید با منابع مالــی محدود ایجاد تغییرات مثبت در شــهر پدید آورد.

اگر درس های ارزشــمندی از تجربیات گذشته بگیریم با رویکردهای خلاقانه سازگار با محیط زیست موفقیت سازندگان آینده تضمین خواهد شد و ضمن ارایه خدمات متناسب با تغییرات اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی و تکنولوژیک به شهروندان، کســب درآمدهای پایدار توأم با توســعه متوازن تهران میسر خواهد شد. کمیته سلامت شورا به موازات تدوین «سند سلامت شهری» که با بازخوانی تأثیر ساختار شهری بر سلامتی و کیفیت زندگی شهروندان تهرانی همراه است، طرح پویش همگانی حفاظت از باغات تهران را نیز در دســت بررسی دارد که به موجب آن شهرداری بتواند با جلب مشارکت مالکان و سرمایه گذاران داخل و خارج از کشور هر زمان که مالکی قصد فروش یا ساخت وساز در زمین یا باغ را خود دارد ابتدا با شهرداری وارد مذاکره شود تا به وسیله شهرداری امکان تملک املاک به نرخ روز فراهم شــود. به همین منظور مدل های مشارکت خالقانه برای ارتباط بین مالکان باغ ها و شــهرداری و جلــب اعتماد آنها برای نگهداشت باغات یا انتقال آن به عرصه عمومی شهر مورد نیاز است.

دو هدف عمده این پویش عبارت اســت از: تأمین سرمایه لازم برای تملک باغ ها و زمین های مزروعی شــهری و تبدیل شدن شهرداری به خریدار اصلــی تمامی باغاتی که مالکان قصد فروش آن را دارند تا همه آنانی که دل شــان برای امروز و فردای پایتخت و محیط زیســت آن می تپد؛ به خصوص آنهایی که از موهبت زندگی و کسب وکار و تجارت در تهران صاحب ثروت و مکنت شده اند، دین خود را با پرداخت داوطلبانه هزینه حفظ باغات و فضای ســبز به تهران ادا کنند. همچنین پیش بینی شده است تا هر فردی که بخواهد خدمات خیرخواهانه و ارزنده ای به عموم جامعه ادا کند، بتواند باغ و زمین خود را به شهرداری تهران هدیه کند و با حک شدن نامش بر در و دیوار آن مکان، نام نیک خود را برای همیشه در شهر ماندگار کند. کمیته ســلامت از تمامی دوستداران شهر تهران دعوت می کند تا با ارســال ایده های خود برای بهبود ســلامت شهری و تملک باغات بــه آدرس salamat.committee@gmail.com در این مسیر شهر تهران را برای نسل آینده کشور پایدار نگه دارند.

منبع: ویژه نامه شهر و شورا شرق

 

نظرات بینندگان
این خبر فاقد نظر می باشد
نظر شما
نام :
ایمیل : 
*نظرات :
متن تصویر: