الهام فخاری
تهران وسعتی فرهنگی اقلیمی و اجتماعی
یکی از ویژگیهای ارزشمند تهران درکنار هم زیستن سبکها و سلیقههای متنوع به شمارمیرود. از تهران به مثابه ویترینی از گوناگونیهای گستره فرهنگی، اقلیمی و اجتماعی ایران یاد میشود. این ابرکلانشهر پرجمعیت و پویا با نقشآفرینی زنان فرصتها و سرمایههایی دارد که میتوان برای حل مسألهها، برونرفت از چالشها و کاهش تنشها بهکار برد. در توصیفها و تحلیلهای اجتماعی ایران حضور زنان در فضاهای عمومی، نقشآفرینیشان در زمینهها و شاخههای گوناگون کسب و کار، کنشگری ایشان در برهههای سخت و تواناییشان در مدیریت بحرانها، را سرنوشتساز و تعیینکننده میدانند. این بخش از جامعه که امروزه مسئولیتها و نقشهای متفاوتی را بر دوش دارد، نیازها و خواستههایی را دنبال میکند که شاید برای برخی اقشار هنوز جدی و معنادار نباشند. گذشته از اینکه چه کار یا نقشی مورد علاقه یا پذیرش ما باشد، وقتی شمار قابل توجهی از جامعه خواستار توجه به انتخابگری و برخورداری عادلانه از فضاهای عمومی هستند، در حالی که حقی از دیگران زیرپاگذاشته نمیشود و به متعادلتر شدن فرهنگی فضاهای عمومی کمک میکند، میتوان از این خواسته اجتماعی فرصتی برای بهسازی و ارتقای همکارانه(مشارکتی) ساخت. یافتههای پژوهشهای اجتماعی و مدیریتی نشان میدهند، فضاهای عمومی کمتر جنسیتزده فضاهایی متعادلتر، ایمنتر و از نظر اجتماعی خودتصحیحگر هستند. آنچه در ادبیات مدیریتی یا عمومی ایرانی بهعنوان فضای «خانوادگی» نامیده میشود به راستی فضایی است که از ترکیب متعادل و کمآسیب و خودتصحیحگر زنان-مردان برخوردار است و حضور همهنگام زنان و مردان از بروز و ظهور ادبیات و رفتارهای خشن، جنسیتزده یا ستیزهگر پیشگیری کرده است. در واقع حضور سازنده و متعادلکننده و غیرجنسزده زنان در بیان ایرانی «خانوادگی» و ادبیات بهداشتی گفتار مجاز در حضور «خانواده» نامیده شده است. از اینرو خواستهای چون حق حضور زنان در ورزشگاهها به بیان ایرانی حق حضور «خانوادگی» است و اتفاقاً برای کاستن از آسیبها و کژکاریهای جدی که به درستی نهادهای انتظامی نسبت به آنها حساسیت دارند و درگیر با این کژکاریها هستند میتواند به کار گرفته شود. نکته مهم این است که هیچ بخشی از جامعه در پیگیری خواستهها و نیازها نباید نسبت به منافع ملی و فضاسازی علیه کشور بیتوجه باشد. زنان ایران همواره در پاسداری از میهن، آبادانی کشور و پیشبرد توسعه بیادعا و شکیبا همشانه و گاهی فراتر از مردان کوشیدهاند. تدبیر بجا و تدارک شرایط مناسب برای حق انتخاب حضور زنان در بازی ملی ایران-کامبوج گام ارزندهای در راستای حل مسأله، پیشگیری از بهرهبرداری منفی دشمنان ایران و بهبود همبستگی اجتماعی است و میتواند مسیر بهسازی فرهنگی ورزشگاهها را هموار سازد. این هدف فقط با حضور پرسروصدا به نتیجه نمیرسد بلکه حق انتخاب حضور وقتی بر جامعه اثرگذار خواهد شد که زنان و مردان این حق را در راستای کاهش خشونت و جنسیزدگی و بهبود منش و گفتار اجتماعی در فضاهای عمومی مانند ورزشگاهها بهکار گیرند و مسئولیتی فرهنگی برپایه این حق ایفا کنند. با امید به پیروزی تیم فوتبال جمهوری اسلامی ایران در فضایی پرشور، شاداب و متعادل با زنان و مردان دوستدار ایران و فوتبال این همدلی و همکاری ملی را به فال نیک بگیریم.
روزنامه ایران: 14/07/98