در بیانیه نخستين اجلاس روسای کمیسیون شهرسازی و معماری شوراهاي شهر مراكز استان عنوان شد:
لزوم تغییر رویکرد مدیریت شهری به سمت شهرهای انسان محور/ همراهی دولت ملی و مدیریت محلی برای بازآفرینی شهرها ضروری است/ اکثر طرح های جامع و تفصیلی مبنایی برای فروش قانون شده اند/ عکس
هدف مدیریت شهری ميبايست ایجاد شهرهای انسان‌گراباشد. در سال‌های گذشته کلانشهرهای ایران تحت سیطرة نظام خودرومحور و همینطور ساخت‌وساز لجام گسیخته درآمده و سبب اتلاف زمان و منابع مختلف و افت کیفیت زندگی شده است.
به گزارش معاونت ارتباطات و بین الملل شورای اسلامی شهر تهران نخستين اجلاس "مجمع مشورتی روسای کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر کلانشهرها و مراکز استان ها" با صدور بیانیه ای ۱۲ بندی ضمن پرداختن به مهم ترین موضوعات حوزه شهرسازی و معماری از رویکرد وزارت راه و شهرسازی و شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در ارتقاي نظام شهرسازی کشور و كيفي سازي ماموريت هاي شهرسازي و معماري و همچنین از شورای اسلامی شهر و کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران و شهرداری تهران که در تغییر رویکردها و اولویت و اهمیت دادن به ماموریتهای شهرسازی و معماری در دوره پنجم اهتمام ویژهای داشت هاند تقدير و تشكر کرد.
دراین اجلاس که روز چهارشنبه با سخنرانی محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی، محسن هاشمی رفسنجانی رییس شورای شهر تهران، مرتضی الویری رییس شورای عالی استان ها، محمد سالاری رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، جمالی پور معاون عمرانی وزیر کشور، فرزانه صادق دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، پیروز حناچی شهردار تهران و حضور روسای کمیسیون های شهرسازی و معماری شوراهای مراکز استان و به پیشنهاد کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران برگزار شد، پس از تصویب نظامنانه و انتخاب هیات رییسه" مجمع روسای کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر کلانشهرها و مراکز استان ها" به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد و پس از بحث و بررسی چالش ها و مسائل حوزه شهرسازی و معماری و تصویب دو طرح، با صدور بیانیه ای بکار خود پایان داد.
در متن این بیانیه آمده است:
نخستين اجلاس روسای کمیسیون شهرسازی و معماری شوراهای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان های کشور دربردارندة مجموعه آموزه هایی از تجربه ها و فعالیت های نمایندگان شهرهای حاضر در جلسه بوده که می تواند به چشم انداز و ماموریتی برای شهرداری ها و سایر سازمان های مسئول در حوزة شهرسازی و معماری تبدیل شود. این آموزه ها با هدف ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان شهرها و دستیابی به توسعه شهری پایدار به شرح ذیل است:
1. شهر، محل زندگی جمعی است و معماری و شهرسازی در شهرها باید تقویت‌کنندة این روح جمعی باشد. حوزة عمومی به طور کل و فضاهای عمومی شهری، اجتماع‌های محلی و حتی فضاهای مشاع در بناهای منفرد خصوصی به طور خاص، در اثر سیطرة ساخت وساز و سوداگري ناشي از آن، موضوع فراموش شدة شهرها وکلانشهرهای ایران بوده اند که بدنبال اين موضوع شاهد كاهش حس تعلق به شهرها نيز هستيم. لازم است ایجاد و ارتقای این فضاها با هدف افزایش همبستگی و روح جمعی شهر، در دستورکار قرار گیرد.
2. هدف مدیریت شهری ميبايست ایجاد شهرهای انسان‌گراباشد. در سال‌های گذشته کلانشهرهای ایران تحت سیطرة نظام خودرومحور و همینطور ساخت‌وساز لجام گسیخته درآمده و سبب اتلاف زمان و منابع مختلف و افت کیفیت زندگی شده است. از همین روی لازم است تغییر رویکرد به شهرهای انسان‌گرا در اولويت امور مديريت شهري قرار گيرد.
3. در شهرها و کلانشهرهای ایران، طرح های جامع و تفصيلي و دیگر برنامه های توسعه شهری یا بلااستفاده مانده‌اند و یا تبدیل به مبنایی برای فروش قانون شده اند. برنامه ریزی در شهرها ميبايست مبتني بر نيازهاي واقعي شهروندان و با مشاركت آنها صورت گيرد و همچنين نقش نظارتي آنها بر اجراي برنامهها افزايش يابد. عضویت و حضور شوراها وكميسيون های تخصصي شهرسازي و معماري به صورت اثرگذار در مراجع تصميم گيري و در فرایند تصويب طرح‌ها از جمله کمیسیون ماده 5، شورایعالی شهرسازی و معماری،کمیسیون تقویم املاک، مصداق مشاركت مردم در طرح‌ها است، از این رو باید زمینه و بستر قانونی آن احياء و عملیاتی شود. این تغییر رویکردها در تهیة برنامه های توسعه شهری، برای ارتقای کیفیت زندگی در شهرها ضروری است.
4. وقوع بلایای طبیعی در سال‌های اخیر نشان داد که شهرها و کلانشهرهای ایران چه در سطح بنا و چه در سطح و ساختار شهر، از نظر تابآوري و ایمنی وضعیت بسیار شکننده‌ای دارند به طوريکه مدیریت بحران و ایمن‌سازی شهری خود بحراني است كه نيازمند مديريت است. نوجه جدي به پيوست هاي مطالعاتي و همچنين بازنگري طرح هاي توسعه شهري بر اساس رويكرد تاب آوري شهري و ايمن سازي ضروري است تا سازوكارهاي لازم براي مديريت بحران و سوانح فراهم شود.
5. نوسازی محدوده هاي فرسوده شهری نیازمند تغییر رویکرد از نوسازی تک بنا به توسعة همه جانبة این نواحی است. نوسازی نباید صرفا به تغییرکالبد محدود شود بلکه هدف، ارتقاي کیفیت زندگی ساکنان این نواحی از شهر است که دچار بی عدالتی در بهره مندی از خدمات عمومی شهر شده اند. با توجه به ظرفیت های قانونی شکل گرفته در سال های اخیر در برنامة ششم توسعة کشور و همینطور قانون بازآفرینی شهری لازم است تا دولت ملي و مديريت محلي با تمركز بر فرآيند بازآفريني پايدار محدوده ها و محلات هدف نوسازي و بهسازي شهري(بافت هاي فرسوده و عرصه هاي ناكارآمدو سكونتگاه هاي غير رسمي) و اجراي برنامه هاي همافزا و يكپارچه با ساير نهادهاي مديريت شهري(عمومي، خصوصي، دولتي، مردمي) نسبت به بهبود وضعيت زيستي محدوده هاي هدف بازآفريني اقدام نمايند. به منظور مشاركت موثر نهاد شوراها در اجراي برنامه های بازآفريني؛ از دولت درخواست مي شود شوراها و اعضای کمیسیون شهرسازی و معماری هر یک از شهرهای مراکز استان در ستاد بازآفريني استان و شهرستان و همچنین رئيس مجمع روساي كميسيون شهرسازي و معماري شوراهاي مراكز استان‌ها نیز در ستاد بازآفريني ملي عضویت و حضور داشته باشند.
6. توسعه غیراصولی و بيرويه شهرها اثرات متنوعي را هم بر محدوده هاي شهري و هم بر نواحي پيراموني خود داشته و سبب از بین رفتن ظرفیت های طبیعی زمین، پوشش گیاهی، زمین های کشاورزی، افزایش جابجایی ها و در نتیجه افزایش هزینة خدمات شهری مي گردد. با توجه به اهمیت حفظ و صيانت از حریم شهرها، اتخاذ رويكردهاي نوين و استفاده از طرح ها و برنامه هاي منطبق با دانش و فنآوري روز، رفع تعارضات قانوني و ضرورت تدوين و عملياتي شدن سند مجموعه شهري كلانشهرها براي مديريت و سياستگذاري هماهنگ به منظور حفظ و صيانت از حريم شهرها ضرورتي اجتناب ناپذير است كه باید در دستور کار مديريت هاي شهري قرار گیرد.
7. علی رغم بسترسازی‌های قابل توجهی که در حوزه الکترونیکی کردن و تا حدودی هوشمندسازی ارائه خدمات صورت گرفته، اکنون شاهد وضعیت نامطلوب ارائه خدمات خصوصا در حوزه شهرسازی و معماری و نارضایتی مردم در شهرها هستیم. اصلاح و تسهيل فرآيندها و ارتقاي كيفيت ارائه خدمات شهرسازی مطالبه مردمی است از این رو شهرداری ها باید با بهرهگيري از فن‌آوری های نوین اطلاعات و ارتباطات نسبت به بهبود و ارتقاي خدمات و بالا بردن استانداردهاي زندگي شهروندان در جامعه اطلاعات محور و ارتقای رتبه شهرها اقدام کنند و به هوشمندسازی کامل امور شهرسازی و معماري و مجوزهاي ساختماني سرعت بخشند.
8. سیما و منظر شهری به عنوان عنصری موثر بر ذهن و روان افراد، از جمله موارد چالش‌برانگیز در شهرها و کلانشهرها است که بواسطه نبود اسناد مصوب در این زمینه، اعمال سلایق، شاهد آشفتگی و فقدان معنا و هویت در محیط های شهری و سیمای بصری آن ها هستیم. لذا این موضوع به دلیل جنبة هویت بخشی باید به عنوان یک رویکرد اساسی در دستورکار شهرداری ها قرار گیرد. تهيه برنامه هاي راهبردي و عملياتي طراحی شهری و مدیریت منظر شهری وزيباسازي، توجه ويژه به برنامه هاي مناسب سازي اماكن و فضاهاي شهري براي قشرهاي مختلف، بهره مندی از نظر تخصصی معماران خبره پیش از ارائة مجوزهای ساخت وساز، نهادينه كردن بررسي نقشه هاي نما در فرآيند صدور پروانه از جمله اقدامات ضروری است که می تواند كيفيت محيطي و سیما و منظر شهری را بسوی هویت ایرانی- اسلامی هدایت کند.
9. مصرف انرژی به واسطة تغییرات اقلیمی و همینطور هزینه های مالی آن موضوع مهمی برای همة شهرها است که گرچه مستقیما در دستورکار شهرداری ها در ایران قرار نگرفته اما لازم است شهرداری ها برنامه ها و اقداماتی را در راستای کاهش مصرف انرژی همچون برنامه ریزی کاربری زمین مبتنی بر حمل ونقل همگانی، تشویق معماری سبز و دیگر موارد را بکار بندند.
10. علت العلل بسیاری از مشکلات شهری وضعیت مالی شهرداری ها است. مشکلات مالی عمده شهرها از نبود منابع مالی پایدار، وابستگی شدید به منابع درآمد ناسالم حاصل از مازاد تراکم و شهرفروشی و جرایم تخلفات ساختمانی سرچشمه میگیرد. لازم است شوراها و شهرداری ها ضمن پیگیری اصلاح قوانین و مقررات مربوطه برای ایجاد درآمدهای جدید شهری، از ظرفیت های موجود در شهرها به ویژهگردشگری شهری، الگوها و مدل‌های شراکت عمومی-خصوصی و تقویت درآمدزایی از طریق بافت و بناهای تاریخی شهرها به عنوان درآمدهای پایداراستفاده کنند. از نمايندگان محترم مجلس شوراي اسلامي درخواست داریم در تصويب لايحه درآمدهاي پايدار و لايحه ماليات بر ارزش افزوده كه از دغدغه های جدی نهاد شوراهای شهر و روستای كشور و نقطه عطفی در سرنوشت و آینده مدیریت شهری و حکمرانی محلی، مردم‌سالاری و مشارکت دادن مردم در تصمیم‌گیری‌ها خواهد بود، تسريع گردد و در راستاي پايداري درآمدهای مديريت شهري، درآمدهاي تحت عنوان عوارض به سرفصل‌های مالیاتی تبدیل نشوند.
11. رویارویی با مشکلات شهری عرصة شهرسازی و معماری در دورة کنونی بر اساس قوانین و مقرراتی که نزدیک به نیم قرن از تصویب آن ها می گذرد بسیار دشوار است. لازم است تا قوانین و مقررات به روزشوند و لایحه‌هایی همچون مدیریت یکپارچة شهری، درآمدهای پایدار و همچنین قانون جامع شهرسازی از سوی دولت و نمایندگان مجلس مورد پیگیری قرار گیرند.
12. این مجمع نسبت به حجم انبوهي از تخلفات ساختماني که در سطح شهرهای کشور علی‌رغم وجود قوانین و آیین‌نامه های ملاک عمل و سازوکارهای متعدد رخ می‌دهد اظهار نگرانی می‌نماید. ناکارآمدی در مدیریت تخلفات بیانگر این موضوع است که ماده100 قانون شهرداري نه تنها بازدارنده نبوده بلکه در مواردی مشوق این امر نیز است. پيامدهاي نامطلوب ناشي از ساخت‌وسازهاي غيرمجاز، نظارت بر ساخت و سازها و پیشگیری از تخلفات در اين حوزه را ضروري تر از گذشته كرده است. در اين راستا تمركز مديريت هاي شهري بر انجام اقدامات لازم برای پیشگیری از تخلفات ساختمانی،جلوگيري از رویکرد استفاده ابزاری از آراء کمیسیون‌های ماده صد توسط شهرداری‌ها و رسيدگي جدي به قصور عوامل در ایفای مسئولیت خود و همچنین تسريع در رسيدگي و اصلاح قانون ماده صد شهرداري با رویکرد پیشگیری و جرم انگاری تخلفات ساختمانی و شكل گيري دادگاه هاي تخصصي ويژه رسيدگي به تخلفات ساختماني و شهرسازی، توسط دولت مورد تاکید است.
بر اين موضوع هم عقيده ميباشيم كه تغيير نگرش و اولويت دادن به ماموريت هاي شهرسازي و معماري در راستاي ارتقاي كيفيت زندگي در شهرها ضرورت دارد و اعضاي مجمع به طور ویژه از شورای اسلامی شهر تهران و کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران و شهرداری تهران نیز که در تغییر رویکردها و اولویت و اهمیت دادن به ماموریت های شهرسازی و معماری در دوره پنجم اهتمام ویژهای داشته اند و همچنین از رویکرد وزارت راه و شهرسازی و شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در ارتقاي نظام شهرسازی کشور و كيفي سازي ماموريت هاي شهرسازي و معماري و از حضور گرانقدر وزیر محترم راه و شهرسازی و معاون ایشان در این اجلاس که نشانگر تغییر نگاه به ماموریتهای شهرسازی و معماری و فراهم شدن زمینه تبادل نظر و طرح مسایل شهرسازی و معماری مراکز استان‌ها در این نشست گردید، تقدير و تشكر می‌نمایند و تلاش خواهند کرد تا با انتقال تجربيات و خردجمعي و هم افزايي بين كميسيون‌هاي شهرسازي و معماري در راستاي بازگرداندن ماموريت هاي حوزه شهرسازي و معماري به جايگاه اصلي خود در امور مدیریت شهری و پیاده‌سازی ایده ها و راهکارها برای ارتقاي زيست پذيري و کیفیت زندگی شهروندان و توسعه شهری پایدار حركت نمايند.
