بیایید درباره آزارهای جنسی صحبت کنیم
بیایید درباره آزارهای جنسی صحبت کنیم
به گزارش معاونت ارتباطات و بین الملل شورای اسلامی شهر تهران در دومین روز از نهمین همایش سلامت روان و رسانه، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران، در میزگرد خشونتهای خانگی و آزارهای جنسی درباره مصادیق آزارهای جنسی و جنسیتی در محیط کار صحبت کرد.
ناهید خداکرمی با اشاره به انواع آزار و خشونتی که کارمندان در محیط کار تجربه میکنند گفت:همین گرمایی که ما در این سالن تجربه میکنیم، میتواند یکی از مصادیق آزار در محیط کار باشد. آزارى که خانمها در محیط کار آن را بیشتر تجربه میکنند، چون در اين مورد آقایان خیلی راحت میتوانند كت يا پلور نپوشند، ولی ما چه کنیم؟ بنابراین از همین ابتدای سخن میتوانیم مصادیق را به عینه با هم مرور کنیم.
وی با بیان اینکه ما نمیخواهیم روی مشکلاتی که برای افراد در محیط کار پیش میآید نام خشونت بگذاریم گفت: حالا میخواهیم با لطفات بیشتری درباره آزارهای محیط کار صحبت کیم که بعدها متهم نشویم.
انجمن ایمنی و سلامت محیط کار کانادا اعلام میکند: مواجه شدن با هر رفتار یا نظری که برای شنونده خوشايند نباشد ، میتواند خشونت یا آزار تلقى شود که معمولا هم شخص آزاردهنده و کسی که شاهد آزار است، در این پروسه نقش دارند.
وی تاکید کرد:یکی از آزارهای مهم در محیط کار آزار جنسی است که معضل مهمی محسوب میشود، اما بنا به دلایلی معمولا در حاشیه باقی میماند. سه چهارم شکایتها در جهان درباره محیط کار، درباره حقوق فردی و انسانی، مسائل محیط کار است و همانطور که گفتم، جدی ترین و درخفا ماندهترین آن موضوع آزارهای جنسی در محیط کارست. ما گاهی آماری داریم که مسائل مختلفی را مطرح میکند و درباره آزار جنسی هم آمار ارائه میکند. وقتی آمار آزار جنسی در محیط کار ارائه میشود،معمولا آن را بسیار بزرگ میبینند، اما گاهی یک تماس کوچک میتواند مصداق آزار جنسی باشد.
خداکرمی گفت: غیر از آزار جنسی، مسالهای که زنان را فوقالعاده آزار میدهد تبعیضهای جنسيتى است؛ ترجيح مىذهم به جای تبعیض از واژه نابرابری استفاده كنم که به معنای تجربه متفاوت ديده شدن در شرايط كارى يكسان است؛ زن كارمند يا كارگر ، اگر حس كند در محیط کار نابرابرى وجود دارد، این همان مصداق نابرابری جنسیتى در محیط کار محسوب میشود.برای مثال من خودم عضو یک هیئت مدیره صنفی هستم که آن جا دو خانم در میان 13 آقا هستیم. امروز صبح در جلسه، دیدم که مطابق رسم همیشگی جلسات، آقای دکتر فلانی و فلانی هیئت رئیسه بودند و چون دیگر یاد گرفتم که باید این مسائل را بیان کنیم،گفتم که بد نیست یک خانم هم عضو هیئت رئیسه باشد و چرا تصور شما این است که در این جمع فقط آقایان میتوانند آن بالا بنشینند؟ و همه قبول کردند. بنابراین همین بیان کردن میتواند در رفع نابرابری موثر باشد.
به گفته این استاد دانشگاه، تبعیض جنسیتی در تمامی دنیا وجود دارد و فقط ٧/٢ درصد مردان و زنان دنیا حس میکنند در محیط کار نگاهی برابر نسبت به آنها وجود دارد. 32 درصد آقایان معتقدند زنان امتیاز بیشتری در محیط کار دارند،اما 61 درصد زنان این حس نابرابری در محیط کار را تجربه میکنند.
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران با طرح این سئوال که انواع این نابرابری چگونه است؟ گفت: تبعیض در 3 حالت اتفاق می افتد؛ اول تبعیض جنسی متصور که فرد تصور میکند که دیده نمیشود. تبعیض جنسیتی تجربه شده گونه دوم این تبعیضهاست و امتیازی است که تو شرایط به دست آوردن آن را داری، ولى به فرد ديگرى اختصاص يافته. این همان مصداقی است که برای جلوگیری از آن در شهرداری تبعیض جنسیتی مثبت مصوب شد. یعنی در برنامه سوم توسعه سوم شهری، قرار شد در شرایط برابر 30 درصد پستهای مدیریتی به زنان اختصاص دهد و شهرداری موظف است آن را به عنوان یک برنامه اجرایی کند. تبعیض جنسیتی نوع سوم آزار جنسی در محیط کار است که کار سخت و مشکل میشود.
خداکرمی با اشاره به اینکه تبعیض جنسی متصور و تجربه شده شاید در کشور ما مصداق بالایی نداشته باشد گفت: زنان در آمریکا تقریبا ساعتی 20 سنت کمتر از مردان حقوق میگیرند که این مبلغ وقتی در ساعات متمادی کار محاسبه بشود مبلغ بزرگی است. ما در ایران در این حوزه وضعمان بد نیست، در حال حاضر بسیاری از شهرهای اروپایی، اساس حقوق زنان بسیار کمتر از مردان است و حتی در کشور سوییس این مساله مصداق دارد. در ایران هم در بخش خصوصی ممکن است این اتفاق تجربه شود، اما در بخشهای دولتی کمتر شاهد هستیم که پایه حقوق زنان از مردان کمتر باشد.
عضو سازمان نظام پزشکی تاکید کرد: اما آزارهایی که در محیط کار چه زن و چه مرد تجربه میکنند، گاهی کلامی و گاهی غیرکلامی است، گاهی فیزیکی و گاهی جنسی است. البته معمولا در آزارهای کلامی و غیرکلامی آزار جنسی میتواند گنجانده شود و اکثر این آزارهای جنسی از طرف زنان آزار کلامی گزارش شده است. شوخیهای جنسی، طنزهای جسنیتی و پرسیدن سئوالاتی درباره زندگی خصوصی و جنسی و این برای مردان هم اتفاق میافتد. زنان هم میتوانند مردان را مورد آزار جنسی قرار دهند و میتوانند سئوالات جنسی در محیط کار از مردان بپرسند و يا از جاذبه هاى خود براى پيشبرد اهدافشان استفاده كنند و همه اینها میتواند آزار جنسی محیط کار باشد.
رئیس کمیته سلامت شورای شهرتهران خاطرنشان کرد: آزار غیرکلامی چشم چرانی، نگاههای شهوت آلود و چشمک زدن را شامل میشود. آزار فیزیکی لمس کردن، تنه زدن، را شامل میشود.
زنان و مردان قربانی آزار
در يك مطالعه، پرسشنامهای که توسط زنان محجبه و بیحجاب تکمیل شده است، مطابق پاسخی که آنها به این سئوالات دادهاند، میتوان به این نتیجه رسید، بسیاری اززنان انواع خشونتها را تجربه میکنند و 64 درصد این آزارها، کلامی محسوب میشود. و حدود 60 درصد آنها حس میکنند در محیط ناسالم کار میکنند و 19 درصد آنها به خاطر آزار مجبوربه ترک کار شدهاند. بنابراین آزارها یک مساله جهانی است. وقتی راجع به آزارهای جنسی در ایران صحبت میکنیم با واکنش منفی مواجه می شویم در حالی که این مساله جهانی است و ما تاکید میکنیم که به تحقیقات کشورهای اروپایی مراجعه کنید و ببنینید چند سکونتگاه و پناهگاه برای زنان خشونت دیده ساخته شده است، حالا بماند که مردان هم ممكن است خشونت فيزيكى را تجربه كنند . این خشونت خاص زنان و یا خاص مردان و یا خاص کشور ما نیست، یک مساله جهانی است و هرجایی بشود راجع به این معضل صحبت کنیم، کمکی شایان به نسل آینده محسوب میشود تا سالم زندگی کنند.
این نماینده شورای شهر افزود: گاه زنان در محيط كار با پيشنهادات دو پهلو مواجه مى شوند یکی از زنان تعریف میکرد که بیمقدمه فلان همکار مرد به من پیشنهاد سفر مشهد میدهد! زن در بهت میماند که همکارش به او تعارف میکند؟به او متلک می گوید؟ این صحبت های مبهم باعث میشود که زنان نتوانند واکنش صحیح در مقابلش نشان دهند. از طرفی نباید سواستفاده از وضعیت تأهل را فراموش کرد؛ در حال حاضر در فضای مجازی این نوع آزار را در محیط کار میبینیم که چه زن و مرد از وضعیت تاهل همکارشان سواستفاده میکنند و از این طریق باجخواهی میکنند. و این باعث می شود که فرد در مسیری قرار بگیرد که هر روز احساس آزار کند.
خداکرمی با بیان اینکه فاصله را در محیط کار رعایت کنید گفت:اصلا دلیلی ندارد که ما در محیط کار به مرد همکارمان پیشنهاد خوردن چای بدهیم، یا مرد به همکار خانمش پیشنهاد ناهار بدهد؛ همه اینها میتواند معیاری برای آزار جنسی تلقی شود. اما آزارهای جنسی مختص زنان نیست. میتواند آزار زن به مرد، مرد به زن، زن به زن و مرد به مرد باشد. ما نباید از خشونت زنان علیه زنان غافل شویم. هر قضاوتی که بر علیه همکارانمان چه جنس مخالف چه هم جنس خود داشته باشیم، باعث آزار میشود. در میان زنان مساله قضاوت کردن یکدیگر را نباید فراموش کرد. از طرفی استفاده از جنسیت و آیتمهای جنسی برای ارتقای جنسی نیز در میان زنان دیده میشود. در محیط کار بیشتر آزارهای جنسی گزارش نمیشود، چون فرد ترس از دست دادن کار و آبروی خود را دارد. ما زمانی که با یک آزار مواجه شویم، به جای اینکه آزارگر را محاکمه کنیم، فرد آزاردیده را قضاوت میکنیم. در قضاوتهای خودمان حتی ما زنها فکر میکنیم که پسران بیگناه ما را زنان در جامعه به گناه انداخته و گول میزنند! اینها نشان میدهد که ما زنان هم در ایجاد آزار به خصوص آزار جنسی سهیم هستیم .در حقیقت آزاردیده و آزارگر را باید در دو وجه متفاوت مورد بررسی قرار داد و نباید نقش آن دو را یکسان دانست. آزاردهندهها معمولا دلشان میخواهند کنترلگر باشند، بنابراین ما این نکته را باید بدانیم که نباید آزاردیده و آزارگر را یکسان دانست.
از هر 3 زن، یک نفر قربانی آزار جنسی
مطالعات سال 2015 نشان میدهد از هر 3 زن بین 18 تا 34 سال، یک نفر مورد آزارجنسی قرار گرفته است. یادمان باشد معنای آزارجنسی میتواند لمس کردن،چشمک زدن، پیشنهادهای خارج از عرف، متلکهای جنسی و... باشد. فکر نکنید وقتی بحث آزارجنسی مطرح میشود حتما همه چیز به تجاوز ختم میشود. 75 درصد زنان توسط همکاران مرد و 10 درصد زنان توسط همکاران زن مورد آزار و انگ جنسی قرار گرفتهاند.
نماینده شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به رفتار آزاردهنده مدیران در محل کار گفت: رفتار گفتار و آزاردهنده و پیشنهاد جنسی از طرف کارفرما و ترس از انتقام برای رد پیشنهاد جنسی را گزارش مى شود که زنان را در محیط کار آزار میدهد. مطابق بیان زنان بیشتر خانمها فکر میکنند آقایان اول هستند و برای همین هرآزاری که به ما میدهند باید تحمل کنیم، به هرحال مشکلاتی که زنان بیان میکنند، بسیار مهم است.
خداکرمی با بیان اینکه همه مسائل در محیط کار آزار محسوب نمیشود: گفت مقررات محیط کار آزار نیست. مقررات محیط کار شامل یونیفورم، ساعت ورود و خروج، انجام پروتکلهای محل کار و... که نمیشود به حساب آزار گذاشت. بیشترین آزارها در ماموریتهای کاری و کنفرانسهای خارج از شهر محل سکونت اتفاق میافتد، یا هرگونه جشن و مهمانی کارفرما مطابق گزارشها زنان بیشتر مورد آزار قرار میگیرند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: باید فهم جنسیتی خود را افزایش دهیم که هر جنسیتی معنای جنسی ندارد ولی مناسبات جنسیتی باید اصلاح شود. مهمترین راهکار در برابر آزار محل کار توانمندسازی علمی و روانی زنان است، تقویت شایسته سالاری و توزیع عادلانه فرصتهاست. در کشور ما لازم است برای ارتقا وضعیت زنان گاهی از تبعیض مثبت استفاده کرد، تفاوتهای جنسیتی را در برنامهریزیها ببینیم و نگرش خود را نیز اصلاح کنیم.