اصلاحات به‌معنای اصلاح فرایندها
اصلاحات به‌معنای اصلاح فرایندها
وقتی از اصلاحات سخن می‌گوییم، بیش و پیش از هر چیز دیگری، از اصلاح فرایندها و رویه‌های نادرست حرف می‌زنیم. اصلاح‌طلبی بیش از آنکه برچسبی سیاسی باشد، منش و رویکرد و عمل است. مردمی که روز ۲۹ اردیبهشت ساعت‌ها در صف صندوق‌های رأی ایستادند، حق دارند از منتخبان خود بپرسند پیروزی اصلاحات در انتخابات پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، به اصلاح کدام فرایندها و رویه‌های نادرست در مدیریت شهری منتهی شده است و این اصلاحات چه نسبتی با مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‌های شهروندان تهرانی دارد؟
بی‌شک حوزه حمل‌ونقل یکی از مهم‌ترین و اولویت‌دارترین حوزه‌هایی است که نیازمند اصلاح رویکردها و فرایندهای به جا مانده از دوره گذشته است چراکه ترافیک و آلودگی هوا 2مسئله‌ای هستند که درنظرسنجی‌ها مکرر در صدر مسائل ذکر شده توسط شهروندان تهرانی قرار دارند. خوشبختانه در نخستین سال از دوره جدید مدیریت شهری، یکی از تغییرات مهم و اصلاحات بنیادین در همین حوزه رخ داده است.
درحالی‌که در حدود 40سال، بیش از ۹۹درصد شهروندان تهرانی از تردد با خودروی شخصی در محدوده‌های مرکزی شهر منع شده بودند، یک درصد از ساکنین این شهر که از قضا اغلب‌شان جزو بانفوذ‌ترین و قدرتمندترین ساکنین در تهران هم محسوب می‌شدند، با پرداخت عوارض سالانه اندک، مجوز ورود رایگان تردد با خودروی شخصی به این محدوده را دارا بودند. درحالی‌که برای بیش از ۹۹درصد مردم، هزینه ورود با خودروی شخصی به اندازه‌ای بود که آنها را به استفاده از حمل‌ونقل عمومی برای ورود به این محدوده سوق می‌داد، برای یک درصد از ساکنین، این هزینه که صرفا یک‌بار در ابتدای سال پرداخت می‌شد، آنچنان اندک بود که این دارندگان مجوز ورود حتی در آلوده‌ترین روزها نیز از خودروی شخصی صرف‌نظر نمی‌کردند. خوشبختانه، در نخستین سال از دوره جدید مدیریت شهری، یکی از بنیادی‌ترین اصلاحات در همین حوزه رقم خورد. با پیگیری و ایستادگی خستگی‌ناپذیر مسئولان ذیربط در حوزه حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، بعد از 40سال، حال همان یک درصد از ساکنین شهر هم مشابه ۹۹درصد دیگر از شهروندان، هزینه تردد با خودروی شخصی به محدوده‌های مرکزی شهر را پرداخت می‌کنند.
تلاش برای برقراری عدالت و برابری و رانت‌زدایی که یکی از محوری‌ترین سرفصل‌های اندیشه و رویکرد و منش اصلاح‌طلبی است از قضا در حوزه‌ای پی گرفته و محقق شد که یکی از مسئله‌مند‌ترین و پردغدغه‌ترین حوزه‌ها برای شهروندان تهرانی است؛ اصلاحاتی که انجام آن با مقاومت‌های جدی و چشمگیر از سوی ذینفعان قدرتمند وضع موجود و جاافتاده در 40سال گذشته نیز روبه‌رو بود اما جدیت مدیران و مسئولان در دوره جدید مدیریت شهری و حمایت شورای اصلاح‌طلب از پیشبرد این اصلاحات، توانست بر این مقاومت‌ها فائق آمده و اصلاحاتی بنیادین را در این حوزه محقق کند. حال و پس از گذشت مدتی از اجرای طرح جدید ترافیک در تهران، نه فقط کاهش و روان شدن ترافیک در شهر، به‌خصوص در محدوده‌های مرکزی محسوس است، نه فقط رانتی چهل‌ساله که به‌طور ثابت به عده‌ای خاص از اشخاص و گروه‌های ذی‌نفوذ و دارای منصب و قدرت ارائه می‌شد حذف شده بلکه مهم‌تر از همه اینها اصلاحاتی بنیادین در زمینه نرخ‌گذاری استفاده از خودروی شخصی رقم خورده است؛نرخ‌گذاری منعطفی که براساس ساعت و زمان استفاده از خودروی شخصی و نوع خودرو مورد استفاده و آلایندگی آن تعیین شده و می‌تواند منافع عمومی همه شهروندان را در دو حوزه مسئله‌مند ترافیک و آلودگی هوا بیشینه کند.
این نرخ‌گذاری که فارغ از شغل و منصب و قشر و دسته و گروه برای عموم شهروندان مشابه و برابر است، نه فقط باعث رانت‌زدایی چهل ساله شده بلکه مهم‌تر از همه باعث مبنا گذاشتن یک اندیشه و رویکرد درست و منطبق با تجربه روز دنیا در حوزه حمل‌ونقل و ترافیک شده است؛ اندیشه‌ای که استفاده شهروندان از خودروی شخصی را به نفع استفاده از آنها از حمل‌ونقل عمومی هرچه بیشتر هزینه‌زا می‌کند و با دریافت هزینه از کسانی که در ساعات اوج ترافیک و با خودروهای با آلایندگی بالا، ترافیک و آلودگی هوا را در شهر افزایش می‌دهند، با دریافت عوارض از این دسته از شهروندان، استفاده از خودروی شخصی را هزینه‌زا و کم‌تقاضا کرده و از این طریق، همه شهروندان مسئولیت‌پذیری که استفاده از حمل‌ونقل عمومی را جایگزین استفاده از خودروی شخصی کرده‌اند از ثمرات این نرخ‌گذاری در کاهش ترافیک و آلودگی هوا بهره‌مند می‌شوند.
از اصلاحات که سخن می‌گوییم، از چنین تغییراتی در رویکرد و عمل حرف می‌زنیم، از اینکه مدیریت شهری خودخواسته و وظیفه‌شناسانه، منفعت عمومی را جایگزین منافع سازمانی‌اش کند و یکی از مهم‌ترین ابزارهای قدرت و چانه‌زنی و اعمال نفوذش در ساختار قدرت را حذف و آن‌را به ابزاری برای بیشنیه کردن منفعت شهروندان در مهم‌ترین حوزه‌های مسئله‌مند بدل کند. نرخ‌گذاری بدون رانت و عدالت‌محور براساس میزان استفاده و نوع خودروی شخصی مورداستفاده، از آن دست اصلاحات بنیادین رویکردها و فرایندها در حوزه حمل‌ونقل ترافیک است که اگر تداوم یابد و به محدوده‌ها و شریان‌های اصلی تردد در شهر گسترش یابد، خیلی زود اثرش را در کاهش محسوس ترافیک و آلودگی هوا نشان خواهد داد.
امیدوارم شهردار اصلاح‌طلب، جناب آقای افشانی و همکارانم در شورای اصلاح‌طلب پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران همچون ماه‌های گذشته با جدیت و قاطعیت، از پیشبرد و توسعه این اصلاحات بنیادین حمایت کرده و به پشتوانه آرای میلیونی مردم به جریان اصلاح‌طلبی، بر مقاومت‌های ذینفعان قدرتمند وضع موجود فائق آمده، همواره بیشینه کردن منافع مردم در حل مسائل اصلی شهر و شهروندان را سرلوحه خود قرار دهند.
